کتاب زبان ومغز: راهنمای مختصر عصب‌شناسی زبان، جاناتان آر. برزنن، انتشارات دانشگاه آکسفورد، 2022، 225 صفحه

علاقه به بررسی بنیان‌هایِ عصبی زبان در مغز به پیدایش علومِ اعصاب نوین در قرن نوزدهم برمی‌گردد. امروزه ابزارهایی مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی کاربردی (اف. ام. آر. آی.)[1] و ثبت سیگنال‌های مغزی با تکنیک انسفالوگرافی (ای. ای. جی.)[2] و دیگر تکنیک‌های مشابه به ما این امکان را می‌دهند که فعالیت مغز در هنگام انجام تکالیف شناختی پیچیده مانند صحبت کردن یا خواندن را به صورت غیرتهاجمی مطالعه کنیم. کتاب زبان و مغز: راهنمای مختصر عصب‌شناسی زبان را انتشارات دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده است تا خوانندگان را با تازه‌ترین پیشرفت‌های علوم اعصابِ مرتبط به درک ما از بنیان‌های عصبیِ زبان آشنا کند. نویسندۀ کتاب، جاناتان آر. برنن[3]، چگونگی ارتباط سیگنال‌های مغزی با ساختار شناختیِ زیربناییِ زبان انسان را با مرور پژوهش‌های انجام شده در زمینۀ عصب‌شناسی زبان بررسی می‌کند.
کتاب در ۱۰ فصل و ۲۲۵ صفحه به مسائل مرتبط با چگونگی پردازش زبان در مغز می‌پردازد. توالی فصل‌های این کتاب مسیری را دنبال می‌کند که درون‌داد صوت‌شناختی[4] طی می‌کند تا به‌صورت جملۀ معنادار درک شود. عنوان فصل‌های کتاب به ترتیب زیر است: ۱) مقدمه، ۲) جعبه ابزار، ۳) آواها در مغز، ۴) کدی عصبی برای گفتار، ۵) فعال‌سازی واژه‌ها، ۶) بازنمایی معنی، ۷) ساختار و پیش‌بینی، ۸) ترکیب جمله‌ها، ۹) ساختن وابستگی‌ها۱۰)جمع‌بندی.
در فصل ۱ تاریخچه‌ای از آن معرفی شده است. فصل ۲ ابزارها و روش‌های مربوط به علوم اعصاب را مروری سریع می‌کند که دانستن دربارۀ آنها برای فهم ادامۀ مطالب کتاب مهم است. فصل ۳و ۴ بر آوا تمرکز دارد: مغز چطور معنی را بر اساس موج‌صوتی منتشرشده در هوا خلق می‌کند؟ دستیابی و بازنمایی آن معانی توسط مغز موضوع بحثِ فصل ۵ و ۶ است. انسان (معمولاً) با واژه‌های منفرد ارتباط برقرار نمی‌کند. زبان فوق‌العاده است و به‌صورت قابل توجهی در چگونگی ترکیب واژه‌ها باهم برای خلقِ گفته یا فکر کردن به چیزهایی که تاکنون کسی آن‌ها بیان نکرده، یکتا است. فصل‌های ۷-۹ به این موارد می‌پردازند. ایده‌هایی که در این فصل‌ها به آنها پرداخته شده است بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند. هرچند نویسنده تلاش می‌کند آنها را با ترتیبی منطقی بنویسد ایده‌های مرتبط به هم را در فصل‌های مختلف به وسیلۀ هایپرلینک به یکدیگر متصل و مرتبط کرده تا به این صورت خوانندگانی که می‌خواهند از برخی مسائل بگذرند به راحتی بتوانند مطالب مرتبط در فصل‌ها را دنبال کنند.
این کتاب که به زبانی ساده و با اهداف آموزشی برای پژوهشگران و دانشجویان تازه‌وارد به حوزۀ عصب‌‌شناسی زبان نوشته شده است توجه خواننده را به موضوع‌های گسترده‌تر و مهم‌تری جلب می‌کند. در واقع چگونگی ارتباط بین مفاهیم انتزاعی مانند «دانستن یک زبان» با سیگنال‌های مغزیِ مشخصی که در آزمایشگاه مشاهده و اندازه‌گیری می‌شوند از محورهای اصلی کتاب است. نویسنده با توجه به موضوع هر فصل و پژوهش‌های انجام شده در آن زمینه شرح می‌دهد که داده‌های به ظاهر متفاوت و حاصل از آزمایش‌های مختلف چگونه بر یکدیگر انطباق می‌یابند. در ادامه به مرور مختصر فصل‌های این کتاب پرداخته می‌شود.
 
[1]. functional magnetic resonance imaging (fMRI)
[2]. electroencephalography (EEG)
[3]. J. R. Brennan, Associate Professor of Linguistics & Psychology. University of Michigan