بازنمایی‌های ایدئولوژیک در گفتمان سیاسی برجام مطالعۀ موردی سخنرانی رؤسای جمهور ایران و آمریکا رویکرد نقش‌گرای نظام‌مند

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استاد زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 استاد زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در تاریخ 23 تیرماه سال 1394 ایران و شش قدرت جهانی پس از دو سال مذاکره به توافقی درزمینۀ برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند. این توافق که به توافق برجام معروف شد، نقطۀ پایانی بر چندین سال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بود. پژوهش حاضر به تحلیل بازنمایی‌های متفاوت رؤسای جمهوری ایران و آمریکا از توافق هسته‌ای برجام می‌پردازد. این پژوهش تلاشی در جهت کاربست نظریۀ نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی در تبیین بازنمایی‌های ایدئولوژیک است. در بخش تحلیل گفتمان توصیفی ابتدا داده‌ها از منظر نظام گذرایی از دو جنبه مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. در این بخش ابتدا نوع فرایند به‌کارگرفته‌شده و بسامد هریک از فرایندها در متن داده‌ها مورد محاسبه قرار گرفته است. سپس پس از شناسایی مشارکان اصلی در متن، نوع نقشی که به هریک از آن‌ها سپرده شده مورد تحلیل قرار گرفته است. داده‌ها در این بررسی برگرفته از نخستین موضع‌گیری رؤسای جمهوری ایران و آمریکا پس از حصول توافق برجام است. نتایج نشان می‌دهد اوباما بیشتر بر کنش‌ها و روحانی بر توصیف تمرکز دارد. هر دو رئیس جمهور برخی مشارکان را در حاشیه قرار می‌دهند و برخی را برجسته می‌سازند. طرفین در توصیف‌های خود از قرارداد به‌دنبال بازنمایی مثبت گفتمان خودی و ساختارشکنی معنای موردنظر گفتمان رقیب هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ideological representations in Political Discourse of the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA): The Analysis of Speeches by presidents of Iran and the United States (a Case Study) A Systemic Functional Approach

نویسندگان [English]

  • ali malmir 1
  • Hayat Ameri 2
  • Mohammad Dabirmoghaddam 3
  • Ferdows Aghagolzadeh, 4
  • Sahar Bahrami Khorshid 2
1 department of linguistics, faculty of humanities, tarbiat modares university, tehran, iran
2 Tarbiat Modares University
3 department of linguistics, Allame Tabatabaei university, Tehran, Iran
4 Department of Linguistics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

On 14 July 2015, Iran and six world powers (including the United States) after two years of negotiations, achieved a deal on Iran`s nuclear program. This deal which is famous as the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), was the end point of several years of international sanctions against Iran. The present study is an analysis of different representations of the nuclear deal by presidents of Iran and the United States. This paper is an attempt to apply Halliday`s functional model in explanation of ideological representations. The analysis compares and contrasts the transitivity structure in the first official statement of the presidents of Iran and the United States after agreement. The results of the analysis show that while Obama concentrates on doings, Rouhani focuses on attributing and identifying. Some participants are foregrounded and some are backgrounded. Speakers by using persuasive techniques, try to have a positive self-representation and negative other-representation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "nuclear deal"
  • "critical discourse analysis"
  • "ideological representation"
  • "foregrounding"
  • "backgrounding"
آقاگل‌زاده، فردوس (1391). «توصیف و تبیین ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی». جستارهای زبانی. س3، ش2، 26-1.
دبیرمقدم، محمد (1399). زبان‌شناسی: منظری ایرانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
سلامی استاد، محمد و همکاران (1399). «کاربرد زبان به مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک سلمان در اجلاس ریاض». پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل. س8، ش2، 170-139.
سلطانی، سید علی‌اصغر (1396). قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر نی.
شاه قاسمی، احسان و سید علی‌اصغر سلطانی (1389). «آیا این مرد به بمب اتم دست پیدا می‌کند؟ (نگاهی به بازنمایی مناقشات اتمی ایران در مطبوعات آمریکا)». مجله جهانی رسانه (نسخۀ فارسی). س5، ش2، 51-39.
کلانتریان، ندا (1391). توصیف و تحلیل زبان‌شناختی گفتگوهای هسته‌ای ایران بین دو جناح اصلاح‌طلب و اصول‌گرا: دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.