زبان و زبان‌شناسی

ترتیب واژه در زبان سنگسری از دیدگاه رده‌شناسی زبان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سمنان

2 کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی

چکیده

یکی از تفاوت‌های مهمّ و شناخته‌شدۀ زبان‌های بشری که در چند دهۀ اخیر در رده‌شناسی به‌عنوانِ معیار طبقه‌بندی زبان‌ها در یک خانوادۀ زبانی به‌کار گرفته شده است، «ترتیب واژه» یا «آرایش سازه‌ای» است. «ترتیب واژه» عموماً به ترتیبِ قرارگرفتنِ‌ عناصر موجود در بند یا گروه، مانند گروه‌های اسمی و فعلی، اطلاق می‌شود. یکی از زبان‌شناسانی که با بهره‌گیری از این ملاک مبادرت به رده‌بندیِ بسیاری از زبان‌های جهان کرد، درایر (1992) است. این پژوهش بر مبنای درایر (1992) و مؤلفه‌های ترتیب واژۀ مطرح در آن شکل گرفته است و هدف از آن تعیین آرایش سازه‌ای بند و ردۀ زبانیِ زبان سنگسری، یکی از زبان‌های ایرانی غربی، نسبت به گروه‌زبان‌های اروپا-آسیا و جهان است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که زبان سنگسری در مقایسه با گروه‌زبان‌های جهان از 15 مؤلفۀ زبان‌های فعل‌پایانی قوی و 14 مؤلفۀ زبان‌های فعل‌میانیِ قوی و در مقایسه با گروه‌زبان‌های اروپا – آسیا از 17 مؤلفه از مؤلفه‌های فعل‌پایانیِ قوی و 16 مؤلفه از مؤلفه‌های فعل‌میانیِ قوی برخوردار است. بنابراین، این زبان در حال حاضر به‌لحاظِ مؤلفه‌های رده‌شناختی به ردۀ زبان‌های فعل‌پایانیِ قوی تعلق دارد، امّا از آنجایی که این زبان از مجموع 24 مؤلفۀ زبان‌های فعل‌میانیِ قوی بیش از نیمی از آنها را نیز داراست، انتظار می‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تغییر وضعیت ردۀ زبانی آن از ردۀ‌‌ زبان‌های فعل‌پایانیِ قوی به ردۀ زبان‌های فعل‌میانی قوی باشیم

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Word order in Sangesari language :a language typology perspective

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Rezapoor 1
  • Tahmineh Abdollahi 2

1

2

چکیده [English]

One of the most important and well-known differences among human languages, which has recently been employed as a classification criterion in language typology is, "word order" or "constituent order". Word order usually refers to the order of existing elements in a clause or phrase such as noun phrase and verb phrase. The purpose of this study was to determine the constituent order of clause and the language class of Sangesari language that is considered one of the Western Iranian languages. This study used Dryer (1992) & its word order parameters. The results indicated that, based on the world language genera, Sangesari has 15 parameters of the strong verb- final languages, and 14 parameters of the strong verb- medial languages, and that in comparison with Euro- Asian languages ,it has 17 parameters of the strong verb- final languages and 16 parameters of the strong verb- medial languages. Therefore, Sangesari belongs to the strong verb- final languages in terms of typological parameters. But since this language has more than half of the 24 parameters of the verb- medial languages,  this language class is expected to be change from a verb- final to a verb- medial language in the near future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • word order
  • Sangsari
  • Typology

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

باقری، مهری(1391) . تاریخ زبان فارسی، چاپ شانزدهم، تهران : قطره.
دبیرمقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی (جلد اول و دوم). تهران: سمت.
سالنامه آماری استان سمنان1392، دفتر آمار و اطلاعات و GIS (1393). استانداری سمنان،معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال.
رضاپور، ابراهیم (1394). «ترتیب واژه در سمنانی از منظر رده‌شناسی زبان». جستارهای زبانی. دورۀ 6، ش5 (پیاپی 26)، 190-169.
رضایی باغ بیدی، حسن(1388). تاریخ زبان‌های ایرانی، چاپ دوّم، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی).
شمسیان، فاطمه (1389). «ماکیان کوچک منزل ما! (در زبان سنگسری)»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی گویش‌های مناطق کویری ایران (ج2)، سمنان: دانشگاه سمنان،1328-1295.
صباغیان، ناصر (1390). بررسی زبان سنگسری. آمل: نشر شمال پایدار.
صفائی اصل، اسماعیل (1394). «رده‌شناسیِ ترتیب واژه‌ها در زبان آذربایجانی». نشریه پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی. س5، ش9، 184-163.
گلفام، ارسلان (1379).«شباهت و تفاوت‌های زبانی: جهانی‌ها و رده‌شناسی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی. ش155، 190-171.
Anderson, P. k. (1983). Word Order Typology And Comparative Constructions. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Comrie, B. (1988). “Linguistic Typology”. Annual Review of Anthropology. Vol. 17, 145-159.
Dryer, M. S. (1989). “Discourse-Government Word Order and Word Order Typology”. Belgian journal of Lingustics.4. State University of New York at Bufallo, 69-90.
Dryer, M. S. (1991). “SVO languages and The OV: VO typology”. Journal of linguistics 27. 82 – 443.
Dryer, M. S. (1992). “The Greenbergian Word Order Correlations”. Language. Vol. 68, No.1, 81-138.
Dryer, M. S. (2007a). “Word Order”.Language Typology and Syntactic Description, (2nd ed.) Volume I: Clause Structure, T. Shopen (Ed.), Cambridge: Cambridge University press, 61-130.
Greenberg, J. H. (1963). “Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements”. Universals of language. London: MIT Press, 73-113.
Hickey, R. (2002). "Internal and external forces again: changes in word order in old English and old Irish". Language sciences. 24, 261-283.
Lehmann, W. P. (1973). “A structural Principle of Language and Its Implications”. Language. 49. 42-66.
Lehmann, W. P. (1978). “The great underlying ground-plans”. Syntactic typology, Lehmann, W. P. (ed.), Austin: University of Texas Press, 3-55.
Mithun, M. (1987). “Is Basic Order Universal?”. Coherence and Grounding in Discourse, R. Tomlin (Ed.), 281-328, Amsterdam: John Benjamins.
Vennemann, T. (1974a). "Analogy in generative grammar: The origin of word order. Proceedings of the Eleventh International Congress of Linguists (1972), 79-83, Bologna.
Vennemann, T. (1974b). “Theoretical word order studies: Results and problems”. Papiere zur Linguistik 7, 5-25.
Vennemann, T. (1976). "Categorial grammar and the order of meaningful elements". Linguistic studies offered to Joseph Greenberg on the occasion of his sixtieth birthday. A. Juilland (ed.), 34-615, Saratoga, CA: Anma Libri.
 
 
 
 
زبان و زبان‌شناسی
دوره 14، شماره 27 - شماره پیاپی 27
خرداد 1397
صفحه 115-145