زبان و زبان‌شناسی

آرای هاوکینز در حوزة رده‌شناسی آرایش واژه‌ها و بررسی انطباق یا عدم انطباق این آرا بر آرایش واژه‌ها در زبان فارسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در حال حاضر رده‌شناسی آرایش واژه‌ها از جمله حوزه‌های بسیار مورد توجه در رده‌شناسی است. هاوکینز از جمله زبان‌شناسانی است که با دستور زایشی به خوبی آشناست؛ امّا در دو دهة اخیر توجه خاصی به مطالعات رده‌شناختی پیدا کرده است و در این حوزه از توجیهات پردازشی برای توجیه الگوهای رده‌شناختی استفاده می‌کند. او اصول، فرضیات و توجیهات متفاوتی در رده‌شناسی آرایش واژه‌ها عرضه کرده و بدین‌ سبب در این حوزه صاحب‌نظر محسوب می‌شود. این مقاله در وهلة اول به طرح آرای هاوکینز در حوزة رده‌شناسی آرایش واژه‌ها می‌پردازد و در وهلة دوم سعی می‌کند که میزان انطباق این اصول و آرا را بر زبان فارسی (به ضرورت بحث، فارسی امروز، میانه یا باستان و یا هر سه دوره) مشخص کند و مورد ارزیابی قرار دهد. بررسی وضعیت آرایش واژگانی زبان فارسی روشن می‌کند که برخی از پیش‌بینی‌ها، اصول و توجیهات رده‌شناختی هاوکینز در مورد زبان فارسی (گاه فارسی امروز و گاه فارسی میانه یا باستان و گاه در دو یا هر سه دوره) مصداق پیدا نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hawkins's Word Order Typology and the Word Order Patterns of the Persian Language

نویسنده [English]

  • Shahla Sharifi

چکیده [English]

Word order typology is one of the most interesting areas in typological studies worldwide.
This paper first presents Hawkins' views on word order typology, and then tries to determine whether Hawkins's principles can be matched with the word order in Persian (Old Persian, Middle Persian and/or Modern Persian). The results show us that some of his principles can't be applied to word order in Persian (whether Old, Middle or Modern Persian).

به فایل پی دی اف مراجعه شود

ابوالقاسمی، محسن (1376). راهنمای زبان‌های باستانی ایران. ج 2: دستور و واژه‌نامه، تهران: سمت.
ــــــــــــــــــــ (1375). دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
محمودف، حسن (1365). «ترتیب توالی کلمات در جملات ساده دو ترکیبی فارسی». ترجمة احمد شفایی. مجلة زبان‌شناسی. س 3، ش 1، 66-53.
Brunner, C.(1977). A syntax of Western Middle Iranian Languages. Carvan Books,Delmar,New York.
Comrie, B.(1981). Language Universals and Linguistic Typology Syntax and Morphology. Basil Black Well.
Dabir-Moghaddam, M. (1997). “Descriptive and Theoretical Aspects of Word Order Status in Persian and Selected Iranian Languages”. Proceeding of the 16th International congress of Linguistics: Pergamon.Oxford, Paper No.0215.
Dryer, M.S.(1980). “The Positional Tendencies of Sentential NPs in Universal Grammar”. Journal of Canadian Linguistics 25, pp. 123-195.
ــــــــــــــ (2002). “Case Distinction: Rich Verb Agreement and Word Order Type”. The Theoretical Linguistics, Vol. 28, No. 2, Pp. 126-14.
Frommer,P.R. (1981). Post Verbal Phenomena in Colloquial Persian Syntax. An unpublished Ph.D dissertation.University of SouthCalifornia,USA.
Hawkins, J.A (1983). Word Order Universals. Academic Press. INC.
ــــــــــــــــــــــــ (1986). A Comparative Typology of English and German: Unifying the Contrasts.University ofTexas Press.Austin.
ـــــــــــــــــــ (1988). Explaining Language Universals. Basic Blackwell.
ــــــــــــــــــ (1994). A Performance Theory of Order and Constituency.CambridgeUniversity Press.
ـــــــــــــــــ (2002). “Symmetries and Asymmetries. Their Grammar Typology and Parsing”. The Theoretical Linguistics, Vol.28, No. 2, PP. 225-243.
Lehmann, W.P.(1973). “A Structural Principle of Language and its Implications”. Language 49, pp.47-66.
Vennemann, T. (1974). “Topics, Subjects and Word Order: From SXV to SVX via TVX”. In J.M Anderson & C. Jones(eds.), Historical Linguistics.Amsterdam:North Holland, PP. 339-379.
 
زبان و زبان‌شناسی
دوره 4، شماره 7 - شماره پیاپی 7
خرداد 1387
صفحه 78-96