نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا پهلوان‌نژاد
• علی فرخنده کلات

گروه زبانشناسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی- دانشگاه فردوسی- مشهد- ایران

چکیده

در این مقاله تلاش شده که از ویژگی‌های نحوی عناوین اول خبری روزنامة اطلاعات، به عنوان عاملی برای مشخص کردن سبک نوشتاری این روزنامه در دو دورة مختلف استفاده شود. پرسش‌های اصلی تحقیق عبارت از این است که «چه ویژگی‌های نحوی را می‌توان به عنوان مؤلفه‌های سبکی برای بررسی سبک نگارش تیترهای اول روزنامه‌ معرفی کرد؟» و «این ویژگی‌ها در روزنامة اطلاعات سال‌‌های 1357 و 1399 چه تغییراتی داشته است؟» برای این منظور پس از بیان مقدمه‌ای در رابطه با اهمیت، دلیل و چگونگی انتخاب موضوع، به برخی از پژوهش‌های مرتبط، که قبلاً انجام شده است، به عنوان پیشینة تحقیق اشاره گردید. در ادامه روش تحقیق و چگونگی انتخاب نمونة آماری و دسته‌بندی نمونه‌ها بیان شد. پس ازآن، با توجه به این که مقاله از یک سو به سبک‌شناسی و از سوی دیگر به دستور زایشی مرتبط بود، دربارة هر یک از این موضوعات مطالبی، به عنوان چارچوب نظری تحقیق به اختصار ارائه گردید. در بخش بحث و بررسی با توجه به نمونه‌های ارائه شده، مواردی همچون میزان استفاده از گروه‌های اسمی و جمله‌های مستقل، میزان استفاده از افعال دارای وجه امری و التزامی، میزان نسبی استفاده از فرایندهای گشتار خروج و مبتداسازی و تعداد ساخت‌های همپایه، مورد بررسی قرار گرفت. در پایان نتیجه‌ای که به دست آمد این بود که تفاوت‌های معناداری در عنوان‌های اول خبری این روزنامه در سال‌های 57 و 99 بر اساس موارد مذکور وجود دارد. همچنین نتیجه گرفته شد که تمایل روزنامه‌نگاران در سال99 به استفاده از بندهای خودایستا به عنوان تیتر اول، استفاده از وجه التزامی و بهره‌گیری از گشتار خروج نسبت به سال 57 بیشتر بوده است در حالی که تمایل به استفاده از گشتار مبتدا ساز وبهره‌گیری از ساخت‌های همپایه در عنوان‌های خبری در سال 57 نسبت به سال 99 بیشتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

• نحو
• سبک‌شناسی
• تیتر اول
• روزنامه‌ اطلاعات

عنوان مقاله [English]

A Diachronic Study of the Stylistic Components of Persian-Language Newspaper Headlines with Emphasis on Syntactic Characteristics (Case Study: A Study of Effective Syntactic Characteristics in the Style of the First Headlines of the Information Newspaper of 1978 and 2020)

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Pahlavannezhad
• Ali Farkhondeh Kalat

Linguistics Department, Faculty of Literature and Humanities of Dr. Ali Shariati, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

In this article, the writers have tried to study the syntactic structures of the first headlines of Ettela’at newspaper. Using these structures determined the writing style of the newspaper in two different periods The main research questions are as follows: "What syntactic features can be introduced as stylistic components to examine the writing style of the first headlines of the newspaper?" and " What has changed in these features of the Ettela'at newspaper of 1978 and 2020?" For this purpose, after giving an introduction regarding the importance, reason and how to choose the subject, Some previous related researches have been mentioned as background. Then, The research method and method of collecting data, choosing sample and categorizing the samples is provided. After that, since the article is related to both stylistics and generative grammar, a brief description of these topics are presented as a theoretical framework. In the discussion section, according to the examples provided, such things as the use of noun phrases and independent sentences, the use of verbs with imperative mood and subjunctive mood, the Relative rate of using of extraposition processes and topicalization, and the number of conjuncts are examined. It is found that there are significant differences in the first news headlines of this newspaper in 1978 and 2020 based on the mentioned cases. We also concluded that the tendency of journalists in 2020 to use finite clauses as the first headline, the use of subjunctive mood, and the use of extraposition was greater than in 1978. We also found that the tendency to use topicalization and the use of conjuncts in news headlines was higher in 1978 than in 2020.

کلیدواژه‌ها [English]

• syntax
• stylistics
• first headline
• Ettela’at newspaper