بررسی تطبیقی عوامل انسجام در ترجمۀ داستان ادبی «برف‎های کلیمانجارو» براساس رویکرد انسجام متن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار گروه زبان‌شناسی کاربردی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

چکیده

تطبیق مقابله‌ای متون ادبی با بررسی عوامل انسجامی در متن مقصد پیوندی ناگسستنی دارد. یکی از اهداف زبان‌شناسی تطبیقی مقایسۀ متون مبدأ و مقصد و کشف نقاط ضعف و قوت ترجمه است. هدف این پژوهش، بررسی عوامل انسجامی متن در داستان برف‌های کلیمانجارو در دو متن مبدأ (انگلیسی)و مقصد (فارسی) است. بنابراین در بررسی مقابله‌ای این اثر، به برگردان واژگانی و ساختاری متن و سپس انتقال آن ازطریق فرایند ترجمه توجه شده ولی سایر جنبه‌های معنایی متن نیز بررسی شده است. از این‎رو، پژوهش حاضر در قالب نظریة انسجام متن هلیدی و حسن (1976) عناصر انسجام در کتاب داستان برف‎های کلیمانجارو (همینگوی، 2004) در دو متن با ترجمه (حسینی، 1396؛ دریابندری، 1378) را مورد بررسی قرار داده و نحوة انتقال عناصر طی فرآیند ترجمۀ متن انگلیسی و ترجمۀ آن با روش مقابله‌ای و تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که نحوة معادل‎سازی واژگان و عناصر انسجام، در ترجمه و بازآفرینی متن اصلی نقش بسزایی دارند و بیشترین بسامد وقوع در متن اصلی به زیرمؤلفۀ ارجاع اشاری و ارجاع شخصی تعلق دارد و در ترجمۀ عناصر ارجاع شخصی و پس از آن، پیوند افزایشی از بسامد وقوع بالایی در متن برخوردار بوده‎اند. نویسنده و هر دو مترجم به یک اندازه توانسته‎اند با بهره‎مندی از این عناصرِ انسجام متنی میان الفاظ و معانی پیوند ایجاد کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative study of Cohesion Factors in Translating the Literary Text of the ‘Snows of Kilimanjaro Story’ Based on Text Cohesion

نویسندگان [English]

  • narges mollaei 1
  • Elkhas Veysi 2
  • Bahman Gorjian 3
1 payame noor university.ahvaz
2 Elkhas Veysi, Associate Professor, Department of Linguistics, Payame Noor University, Iran
3 Department of Linguistics, Abadan Branch,Islamic Azad University, Abadan, Iran
چکیده [English]

As an essential element of discourse, cohesion plays vital role in creating a text. Cohesion in a text brought forth by lexical linking within a text or sentences that hold a text together and gives it meaning. It is also important in reconstructing a text carrying different meanings. The nature of text translation has always been a controversial topic among scholars. The main issue in translation is to make a good translation from the source language to the target language that conveys the meaning and concept well. Therefore, our purpose in analyzing the text translation process is that the translator has paid attention to understanding the meaning of the text and then transmitting it through the translation process and has not focused on the closed linguistic system of the text; So that not only the meaning of words and structures is focused on the translation of the sentence, but also other semantic aspects of the text are not far from his view. To this end, the present study seeks to analyze the text linguistics as a translation process in the field of literary texts, within the framework of Halliday and Hassan's (1976) theory of text cohesion. It examines how the elements of cohesion are transferred during the translation process into two English texts and it’s translated one. The researcher selected ‘Snows of Kilimanjaro’ story (Hemingway, 2004) with translation (Hosseini, 1396; Daryabandari, 1999) and based on the theoretical framework of the research, it was studied by descriptive-analytical and statistical methods. The results indicated that cohesive elements have an important role in the process of translation, with the highest frequency occurring in the original text related to demonstrative reference and personal reference respectively. Text translation of personal reference elements was high occurrence in the text. The author of the text and translator set to link the words and meaning through cohesive elements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Text Linguistics
  • Text
  • Cohesion
  • Translation
  • Literary Story
البرزی، پرویز (1392). مبانی زبان‌شناسی متن (چاپ دوم). تهران: زبان‌شناسی، ادبیات و فرهنگ6.
پورحسینی، فخری (1385). بررسی عوامل انسجام در داستان‌های کوتاه سیمین دانشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشکده علوم انسانی گروه زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه ولی عصر (عج) .
تاکی، گیتی (1378). «پیوستگی و همبستگی متن یا انسجام و ارتباط مطالب در زبان فارسی». ادبیات و زبان‌ها: زبان‌شناسی. د14، ش27و28، 81-73.
حافظ‎نیا، محمدرضا (1392). مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی (چاپ نوزدهم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‎ها (سمت).
حسینی، صالح (1396). برف‌های کلیمانجارو. تهران: نیلوفر.
دبیرمقدم، محمد (1393). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی (چاپ هفتم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
دریا بندری، نجف (1378). برف‌های کلیمانجارو. تهران: تجربه.
رحمانی، فاطمه (1384). بررسی عوامل انسجام در آثار ادبی جلال آل احمد (مدیر مدرسه، نون و القلم). پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. تهران: دانشگاه پیام نور.
فالر، راجر و همکاران (1394). زبان‌شناسی و نقد ادبی (چاپ پنجم). ترجمة مریم خوزان و حسین پاینده. تهران: نشر نی.
فرحزاد، فرزانه (1384). «نظریة نایدا». زبان و زبانشناسی. س1، ش1، 45-35.
فروزنده، مسعود و امین بنی‌طالبی (1393). «ابزارهای آفریننده انسجام متنی و پیوستارهای بلاغی در ویس و رامین». شعر پژوهی. س74، ش2، 124-107.
قنادی، سیدعلی (1395). مقایسۀ استفاده از عناصر انسجام در رمان «پیرمرد و دریا» و ترجمه آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کاشان.
کریمی، راضیه. (1393). بررسی کارایی عناصر مشابه میان زبان‌شناسی‌متن و بلاغت در تحلیل ادبی، تحلیل موردی دو خطبه غرﱠا و اشباح از نهج‌البلاغه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز.
محمدیاری، ساره (1394). بررسی و تحلیل سوره «مریم» براساس زبان‌شناسی متن بنیاد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه کاشان .
نظری، علیرضا و همکاران (1390). «زبان‌شناسی‌متن و الگوی انسجام در آرای نحوی، بلاغی و نقدی عربی قدیم». ادب عربی. س3، ش 3، 112-83.
ویسی، الخاص و آرزو مولوی وردنجانی (1395). «بررسی مقابله‌ای نقص گفتمانی ادات پیوندی "و" و "ف" در قرآن کریم». مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه. س2، ش2، 26-18.
ویسی، الخاص و غلامحسین اورکی (1395). «بررسی تطبیقی عناصر انسجام متنی در سوره مبارکه «ناس» و ترجمه فارسی آن برپایه نظریه انسجام متن هلیدی و حسن». معارج. س2، ش1، 146-129.
ویسی، الخاص و فاطمه دریس (1395). «بررسی مقابله‌ای تحلیل سیاق سوره «نبا» در تفسیر المیزان و یافته‌های زبان‌شناسی معاصر». آموزه‌های قرآنی. ش24، 108-81.