زبان و زبان‌شناسی

شیوه‌های بیان گواه‌نمایی در فارسی معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه اصفهان-گروه زبانشناسی

چکیده

گواه‌نمایی شیوۀ رمزگذاری زبان برای مشخص‌کردن منبع اطلاع است. مطالعۀ حاضر با تمرکز بر مقولۀ گواه‌نمایی در زبان فارسی و با تکیه بر چارچوب آیخنوالد (2004) به‌دنبال یافتن راهبردهای گواه‌نمایی در زبان فارسی معاصر است. داده‌های این پژوهش از میان مجموعه‌های تلویزیونی، آثار نویسندگان معاصر و روزنامه‌های فارسی گردآوری شده است. نتایج نشان می‌دهد که گویشوران زبان فارسی نیز با به‌کارگرفتن راهبردهای گواه‌نما، ساخت‌های دستوری و راه‌کارهای واژگانی که نقش اولیۀ آنها بیان گواه‌نمایی نیست، به بیان منبع اطلاع می‌پردازند. ساخت‌های ماضی نقلی، افعال وجهی، فعل‌های اظهاری در ساخت‌های غیرشخصی، فعل‌های ایستای ذهنی، افعال مرکب در ساخت‌های پیروساز، افعال مربوط به حواس پنج‌گانه، قیدهای گواه‌نما و نقل‌قول راهبردهایی هستند که به‌عنوان گواه‌نما در زبان فارسی ایفای نقش می‌کنند در حالی که ساخت مجهول کاربرد گواه‌نمایی ندارد. از میان این راهبردهای گواه‌نما تنها افعال مربوط به حواس پنج‌گانه برای بیان گواه‌نمایی دست‌اول و سایر موارد برای بیان اطلاع غیردست‌اول به‌کار می‌روند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evidentiality Strategies in contemporary Persian

نویسندگان [English]

  • Vali Rezai 1
  • Roya Delkarami 2

1

2 University of isfahan

چکیده [English]

Evidentiality is the linguistic encoding of the source of information. The present study, focusing Aikhenvald's framework seeks to investigate the strategies of evidentiality- grammatical constructions and lexical means which their primary meaning is not evidentiality- in contemporary Persian. For the purposes of this study the required data were collected from TV serials, novels, and daily newspapers. The results depict that evidentiality strategies used by Persian speakers to convey information source are present perfect structures, modal verbs, verbs of speech in impersonal constructions, verbs of perception and cognition, compound verbs in subordinating constructions, verbs related to the five senses, evidential adverbs and reported speech. Contrary to others' belief, passive structures cannot acquire evidential overtones in the Persian language. Among these strategies, only the verbs related to the five senses express firsthand evidentiality and the other strategies express non‌-‌firsthand evidentiality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evidentiality
  • evidentiality strategies
  • firsthand evidential
  • non‌‌-firsthand evidential
  • Persian
امیدواری، آرزو و ارسلان گلفام (1396). «بررسی گواه‌نمایی در زبان فارسی: رویکردی رده‌شناختی». جستارهای زبانی. س8، ش36، 79-99.
انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1367). دستور زبان فارسی 2. تهران: انتشارات فاطمی.
رضایی، والی (1393). «گواه‌نمایی در زبان فارسی امروز». پژوهش‌های زبانی. س5، ش1: 21-40.
س4، ش1، 21-40.
وحیدیان کامیار، نقی و غلامرضا عمرانی (1379). دستور زبان فارسی 1. تهران: سمت.
 
Aikhenvald, A. Y. (2004). Evidentiality. Oxford: Oxford University Press.
Aikhenvald, A. Y. (2014). "The grammar of knowledge: A cross-linguistic view of evidentials and the expression of information source". The Grammar of Knowledge: A Cross-Linguistic Typology. A. Y. Aikhenvald & R. M. W. Dixon (eds.), Oxford: Oxford University Press, 1–51.
Aikhenvald, A. Y. & R. M. W. Dixon (eds.) (2003). Studies in Evidentiality. Amsterdam: John Benjamins.
Bashir, E. (2006). Evidentiality in South Asian Languages. Konstanz University: CSLI Publications.
Chafe, W. L. (1986). "Evidentiality in English conversation and academic writing". Evidentiality: The Linguistic Coding of Epistemology. W. L. Chafe & J. Nichols (eds.), 261-72.
Chafe, W. L., & J. Nichols (eds.) (1986). Evidentiality: The Linguistic Coding of Epistemology. Norwood, NJ: Ablex.
Comrie, B. (2000). "Evidentials: Semantics and history". Evidentiality in Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. L. Johanson, & B. Utas (eds.), 1-12.
Comrie, B. (ed.) (1987). The Worlds Major Languages. London: Routledge.
Cornillie, B. (2009). "Evidentiality and epistemic modality". Function of language 16: 44-62.
DeHaan, F. (1999). "Evidentiality and epistemic modality: setting Boundaries". Southwest Journal of Linguistics 18: 83-102.
Givon, T. (1982). "Evidentiality and epistemic space". Studies in Language 9: 23-49
Jahani, C. (2000). "Expressions of indirectivity in spoken modern Persian". Evidentiality in Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. L. Johanson, & B. Utas (eds.), 185-207.
Johanson, L., & B. Utas (eds.) (2000). Evidentiality in Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Berlin: Mouton de Gruyter.
Lazard, G. (1957). "Caracteres distinctifs de la langua tadjik". Bulletin de la Societe de Linguistique de Paris. 52, 117: 86.
Lazard, G. (2001). "On the grammaticalization of evidentiality". Journal of Pragmatics 33: 358-368.
Lyons, J. (1977). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Mithun, M. )2020)."Context and consciousness: Documenting evidentials" Folia Linguistica, 54) 2): 317-342.
Nuyts, J. (2001). "Subjectivity as an evidential dimention in epistemic modal expressions". Journal of Pragmatics 33: 383-400.
Palmer, F. R. (1986). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University press.
Perry, J. R. (2000). "Epistemic verb forms in Persian of Iran, Afghanistan and Tajikistan". Evidentiality in Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. L. Johanson, & B. Utas (eds.), 229-257.
Sedighi, F. and Mobashernia, R. (2012). "A study of lexical evidentials in modern Persian: Does genre matter?" Journal of Basic and Applied scientific Research: 8853-8856
Song, J. J. (2018). Linguistic Typology. Oxford: Oxford University Press.
Willet, T. (1988). "A cross-linguistic survey of the grammaticalizatin of evidentiality", Studies in Language 12: 51-97.
Windfuhr, G. (1987). "Persian" in B. Comrie (ed.), 523-546.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 17، شماره 33 - شماره پیاپی 33
تیر 1400
صفحه 23-45