نقشهٔ مفهومی اصطلاح‏نامهٔ زبان‏شناسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه پژوهشی اصطلاح شناسی و هستان شناسی - پژوهشکده علوم اطلاعات - پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) - تهران - ایران

2 گروه پژوهشی زبان شناسی رایانشی - پژوهشکده علوم اطلاعات - پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) - تهران - ایران

3 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)- تهران- ایران

چکیده

اصطلاح‏نامۀ دوزبانۀ فارسی- انگلیسیِ زبان‏شناسی تاکنون تدوین نشده است. اصطلاح‏نامۀ زبان‏شناسی در سازماندهی و نمایه‏سازی اطلاعات مدارک علمی، استاندارد‏سازیِ واژگان، جستجو و بازیابی اطلاعات در پایگاه‏های اطلاعات زبان‏شناسی و پژوهش‏های مرتبط با زبان‏شناسی و زبان‏شناسیِ رایانشی کاربرد دارد. مهم‏ترین چالش در تولید و تدوین اصطلاح‏نامۀ زبان‏شناسیِ دوزبانۀ فارسی- انگلیسی، طراحی نقشۀ مفهومیِ علمِ زبان‏شناسی است. یافتن معادل‏های مناسب در زبان فارسی برای اصطلاحات انگلیسی و نیز وجود دیدگاه‏ها و مکاتب گوناگون در حوزۀ این علم از دشواری‏های این پژوهش است. حضور متخصصان زبان‏شناس فارسی‏زبان در گرایش‏های مختلف زبان‏شناسی و وجود منابع متعدد انگلیسی و فارسی در حوزۀ علم زبان‏شناسی، همچنین برخورداری از دانش و تجربۀ طراحی نقشه‏های مفهومی و تدوین اصطلاح‏نامه برمبنای آن در پژوهشگاه ایرانداک، فرصت مغتنمی بود تا نقشۀ مفهومیِ علمِ زبان‏شناسی در سطحی عمومی طراحی و تدوین شود. این نقشه با استفاده از اصطلاحات انگلیسی و فارسیِ تخصصی در حوزۀ زبان‏شناسی و با توجه به تقسیم‏بندی‏های علم زبان‏شناسی طراحی شد تا در پروژه‏ای دیگر برمبنای آن، اصطلاح‏نامۀ زبان‏شناسی دوزبانۀ فارسی- انگلیسی تدوین شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing of concept map for Linguistics

نویسندگان [English]

  • Taghi Rajabi 1
  • Elham Alayiaboozar 2
  • Molouk Sadat Hosseini Beheshti 3
1 Terminology and Ontology research group. Information Science Research Department. Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc). Tehran.Iran.
2 Computational linguistic research group. Information Science Research Department. Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc). Tehran.Iran.
3 Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc)
چکیده [English]

Persian-English bilingual linguistics thesaurus has not been developed yet. The linguistics Thesaurus is used in organizing and indexing scientific document information, standardizing vocabulary, searching and retrieving information in linguistic databases, and research related to linguistics and computational linguistics. The most important challenge in producing and compiling a Persian-English bilingual linguistics thesaurus is designing a concept map of linguistics. Finding suitable equivalents in Persian for English terms as well as the existence of different views and schools in the field of this science is one of the difficulties of this research. The presence of Persian language linguists in different fields of linguistics and the existence of numerous English and Persian sources in the field of linguistics, as well as knowledge and experience of designing concept maps and compiling a thesaurus based on it at Irandac Research Institute, was a great opportunity to designed and compiled a conceptual map of linguistics in a general level . This map was designed using specialized English and Persian terms in the field of linguistics and according to the divisions of linguistics, so that in other projects, a Persian-English bilingual linguistics thesaurus could be developed based on it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thesaurus
  • Linguistics
  • Concept map
  • phonetics
  • phonology
  • morphology
  • syntax
  • semantics

مراجع

احمدی‏نسب، فاطمه (1390). تهیه و تدوین اصطلاح‏نامۀ تک‏زبانۀ فارسی زبان‏شناسی. رسالهٔ دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
اگرادی، ویلیام (1391). درآمدی بر زبان‏شناسی معاصر. ترجمهٔ علی درزی. تهران: سمت.#بدری‏زاده، فضل‏الله و منیژه یوحنایی (1381). «اصطلاحات زبان‏شناسی و مشکل تعدد معادل‏ها در زبان فارسی». پژوهش زبان‏های خارجی. ش13، 3-17.#پالمر، فرانک (1395). نگاهی تازه به معنی‏شناسی. ترجمهٔ کورش صفوی، تهران: نشر مرکز.#حریری، مهرانگیز (1361). «اصطلاح‏نامه در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات». اطلاع رسانی (نشریهٔ فنی مرکز اسناد و مدارک علمی). س6، ش1و2، 60-67.#حق‏شناس، علی‏محمد (1376). آواشناسی ( فونتیک ). تهران: آگاه.#خسروی، فریبرز (1380). اصطلاح‏نامهٔ فرهنگی فارسی (اصفا). ویرایش دوم، تهران: کتابخانهٔ ملی‏ جمهوری اسلامی ایران.#درزی، علی (1393). شیوهٔ استدلال نحوی. تهران: سمت.#راسخ‌مهند، محمد (1393). فرهنگ توصیفی نحو. تهران: نشر علمی.#رجبی، تقی (1397). توسعه و روزآمدسازی اصطلاح‏نامه‏ شیمی. گزارش طرح پژوهشی منتشرنشده، تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.#رجبی، تقی و ملوک‏السادات حسینی بهشتی و مهری صدیقی (1398). «روزآمدسازی و توسعه اصطلاح‏نامه‏های علمی و فنی ایرانداک». پژوهشنامه پردازش و فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اطلاعات. انتشار آنلاین.#رجبی، تقی و همکاران (1399). طراحی نقشۀ مفهومی برای اصطلاح‏نامۀ زبان‏شناسی. گزارش طرح پژوهشی منتشرنشده، تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.#شقاقی، ویدا (1387). مبانی صرف. تهران: سمت.#شقاقی، ویدا (1394). فرهنگ توصیفی صرف. تهران: انتشارات علمی.#گندمکار، راحله (1399). فرهنگ توصیفی معنی‏شناسی. تهران: انتشارات علمی.#محمدی، سیدحسن (1390). اصطلاحات زبان‏شناسی (عربی، انگلیسی، فارسی). پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.#محمدی، فخرالسادات و سیروس علی‏دوستی (1386). فرایند تدوین اصطلاح‏نامه. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.#محمودزاده، زهرا و همکاران (1395). تعیین اولویت‏های پژوهشی گروه زبان‏شناسی رایانشی با فرایند تحلیل سلسله‏مراتبی. گزارش طرح پژوهشی منتشرنشده، تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.#مدرسی قوامی، گلناز (1394). فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج‏شناسی. تهران: نشر علمی.#هایمن، لری (1383). نظام آوایی زبان. ترجمهٔ یدالله ثمره، تهران: الهدی.#یول، جورج (1374). نگاهی به زبان. ترجمهٔ نسرین حیدری، تهران: سمت.#Colby, A., et al. (1992). Thesaurus of Linguistic Indexing Terms. USA: San Diego.#Moon, Brian M., et al. (2011). Applied Concept Mapping: Capturing, Analyzing, and Organizing Knowledge. NW: CRC Press.#Roget, P. (1852). Thesaurus of English Language Words and Phrases. Cambridge University press.#Sheth, A. P. (2013). Semantic Web: ontology and knowledge base enabled tools, services, and application. USA: IGI global.#Soergel, D. (2005). Linguistics Thesaurus Draft. USA: University of Maryland.###
زبان و زبان‌شناسی
دوره 16، شماره 31
تیر 1399
صفحه 117-134

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار