انواع تناوب‏‌های مفعول قابل‏‌درک در افعال فارسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه بوعلی سینا دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه زبانشناسی

چکیده

هر تناوب به‌‏عنوان جفت جملاتی با ساختارهای کمابیش متفاوت که معنای یکسانی دارند تعریف می‌‏‏‏شود. قابلیت برخی افعال در بیان تناوبیِ موضوعاتشان، در دهه‌‏های اخیر، به‌‏دلایل گوناگون مورد توجه بوده است؛ یکی از این دلایل، امکان طبقه‌‏بندیِ معناییِ افعال براساسِ رفتارِ تناوبیِ آنهاست. لوین (1993) با بررسی 3024 فعل انگلیسی و بررسی 68 تناوب موضوعیِ افعالِ انگلیسی، طبقه‌‏بندیِ نسبتاً جامعی از این افعال به‌‏دست داده است. در این پژوهش، به بررسیِ یکی از انواع تناوب‌‏های گذرایی پرداختیم که لوین معرفی کرده است. این تناوب با عنوانِ تناوب مفعول قابل‌‏درک، خود به هشت طبقه تقسیم می‌‏شود که عبارت‏اند از: تناوب مفعول نامشخص، تناوب مفعول عضو بدن قابل‌‏درک، تناوب مفعول انعکاسیِ قابل‌‏درک، تناوب مفعول دوسویۀ قابل‌‏درک، تناوب مفعول افتانِ اختیاری، تناوب ویژگیِ خاص، تناوب مفعول مستقیم در مقام راه و تناوب امر تجویزی. با بررسی هرکدام از این تناوب‌‏ها بر مجموعه‌‏ای‏ فعلی بالغ بر 3070 فعل فارسی، طبقاتی از افعال شرکت‌‏کننده در این تناوب را مشخص کردیم. از بین این تناوب‌‏ها تنها یک تناوب در فارسی مشاهده نشد و آن تناوب مفعول مستقیم در مقام راه بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Unexpressed Object Alternations in Persian

نویسنده [English]

  • maryam ghiasvand
BuAliSina University Literature and Humanities Faculty Linguistics Department
چکیده [English]

 An alternation is defined as a pair of sentences with roughly different structures and the same meanings. In recent decades, the ability of some verbs in the alternating expression of their arguments has been considered for various reasons. One of these reasons is the possibility of semantic classifying of verbs based on their syntactic behavior. Levin made a relatively comprehensive classification of English verbs by examining 79 argument alternations on 3024 English verbs. Hence, in this study we examined one types of transitive alternations introduced by levin’ work. This alternation is classified as "Unexpressed Object Alternation", and is divided into eight categories: Unspecified Object Alternation, Understood Body-Part Object, Understood Reflexive Object Alternation, Understood Reciprocal Object, Pro-Arb Object Alternation, Characteristic Property Alternations, Way Object Alternation, Instructional Imperative. By examining each of these alternations on 3070 Persian verbs, we determined the class of participated verbs in this alternation. Among these alternations, Persian verb donot participate in only one alternation named Way Object Alternation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • English transitive alternation
  • Argument alternation
  • Reflexive Object Alternation
  • Understood Reciprocal Object
شجاعی، راضیه و غلامحسین کریمی‏دوستان (1394). «عوامل مؤثر بر تناوب سببی». دوماهنامهٔ جستارهای زبانی. س6، ش5، پیاپی26، 261-283.#صفری، علی (1394). «معناشناسی زمینه و تناوب فعل‏های مرکب در زبان فارسی». دوماهنامهٔ جستارهای زبانی. س6، ش1، پیاپی 22، 153-172.#صفری، علی (1395). «تناوب مکانی در زبان فارسی: رویکردی ساختمند». نشریهٔ پژوهش‏های زبان‏شناسی تطبیقی. س6، ش11، 35-58.#صفری، علی و غلامحسین کریمی‏دوستان (1390). «اثر کلی/ جزئی بر تناوب مکانی». پژوهش‏های زبان‏شناسی (مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی اصفهان). س3، ش1، 97-99.#صفری، علی و غلامحسین کریمی‏دوستان (1392). «تناوب سببی در فارسی». پژوهش‏های زبانی. س4، ش1،75-94.#طباطبایی، علاء‏الدین (1384). «فعل مرکب در زبان فارسی». نامهٔ فرهنگستان، ش26، 26-34.#طبیب‏زاده، امید (1393). «تناوب‏های «آغازی/سببی» و «معلوم/ مجهول» در زبان فارسی». ادب‏پژوهی. ش30.
 9- 28.#طبیب‏زاده، امید (1395الف). «تناوب‏های گذرایی در فارسی؛ تحقیقی براساس آراءِ بت لوین». دوماهنامۀ جستارهای زبانی. س7، ش30، 165- 185.#طبیب‏زاده، امید (1395ب). درآمدی بر تناوب‏های موضوعیِ افعال در واژگان زبان فارسی؛ تحقیقی براساس آراءِ بت لوین (یادنامۀ استاد هرمز میلانیان). تهران: هرمس.#قیاسوند، مریم (1394). «تناوب‏های فاعل فرعی در فارسی». پژوهش‏های زبان‏شناسی تطبیقی. س5، ش9، 85- 101.#Kuo, J. C.-C. (2015). Argument alternation and argument structure in symmetrical voice languages: A case study of transfer verbs in Amis, Puyuma, and Seediq. Manoa: University of Hawai'i.#Levin, B. (1993). English verb classes and alternations: A preliminary investigation. Chicago: University of Chicago press.#Mousser, J. (2013). A large coverage verb lexicon for Arabic. Doctoral Dissertation, Konstanz: University of Konstanz.###