توصیف واژنحویِ فعل در گویش مُلکی بشاگردی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشگاه شهید بهشتی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه زبان شناسی

3 رئیس دانشگاه پیام نور

4 استاد دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

گویش«مُلکی» ازجمله گویش‌های رایج در منطقۀ گافر، پارمونْت و زنگیک از بخش‌های جنوبی بشاگرد است که به «مُلکی‌گال» معروف است. این گویش از گروه گویش‌های بشاگردی و وابسته به خانوادۀ گویش‌های ایرانیِ جنوب غربی است که به‌لحاظ جغرافیایی در نقطۀ مرزیِ خانوادۀ زبانیِ بلوچی واقع شده است؛ به همین جهت، از حیث مختصات زبان‌شناختی، حلقۀ پیوندِ این دو خانوادۀ زبانی محسوب می‌گردد که به‌دلیلِ گسترشِ آموزشِ همگانی و هجوم رسانه‌ای و نفوذ فرهنگ شهری درمعرضِ زوال و نابودی قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر، توصیف دستگاه فعلیِ گویش مُلکیِ رایج در این منطقه است. برای این هدف، مقولات دستوریِ مرتبط با فعل، شامل مقولاتِ واژنحویِ زمان دستوری، نمود، وجه، مطابقه و جهت در این گونۀ زبانی بررسی و توصیف شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد دستگاه فعلیِ این گویش از سازوکارهای واژنحویِ مجزا و متنوعی برای نمایش تمایزاتِ مربوط به مقولاتِ پنج‌گانۀ بالا بهره می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به تمایز این گویش در کاربردِ واژه‌بست‌های فاعلی، واژه‌بست‌های عامل و کاربردِ ساختِ کُناییِ دوگانه در این گویش اشاره کرد. گردآوریِ داده‌های زبانیِ این گویش به‌شیوۀ مصاحبه (پرسش و پاسخ) و همچنین ضبط گفتار آزاد با پنج تن از گویشوران ساکن در این منطقه است که ازطریق گفت‌وگو با هشت مرد و هشت زن با میانگین سنیِ حدوداً پنجاه‌سالۀ کم/بی‌سواد به‌دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The description of morpho-syntactic verb in the Bashagard dialect

نویسندگان [English]

  • aLI Sheikhabadi 1
  • Yadollah Mansouri 2
  • Ali Asghar Rostami Abusaeidi 3
  • Fateme Koopa 4
1
2 linguistics department, Faculty of literary and humanist, Shahid Beheshti University
3 p.nu. university
4 p.n.u university
چکیده [English]

The Molki dialect is one of the common dialects in the Gafr, Parmount, and Zangik district of the southern parts of Bashgard, known as Molki gal. This dialect is from the dialect, belonging to the Southwest Iranian dialect family, which is geographically located at the borderline point of the Baluch language family; therefore, in terms of linguistic coordinates, it is the circle of the two linguistic families. Due to the spread of public education and the influx of media and the influence of urban culture, it has been subjected to destruction and destruction. The purpose of the present research is to describe the current system of civilian dialect in this area. For this purpose, the grammatical categories related to the verb, including the vagaries of the time, grammatical, expression, aspect, orientation and direction in this language, have been studied and described. The results of the research indicate that the current device of this dialect uses distinct and variegated vagaries mechanisms for displaying distinctions related to the top five categories, including the distinction of this dialect in the application of the term active block, And the use of dual construct in this dialect. The collection of linguistic data in this dialect is in the form of interviews (questions and answers) as well as free speech recording with five speakers living in this area through dialogue with five men and two women with an average age of about fifty years old / Illiterate

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Molki dialect"
  • "Construct the word"
  • "current device"
  • "morpho-syntactic categories"

مراجع

حق‌بین، فریده و آرزو سلیمانی (1395). «زمان دستوری و نمود در گویش لری بالاگریوه». جستارهای زبانی. س7، ش2، 262-245.
رستمی ابوسعیدی، علی‌اصغر (1382). «وجه تمایز گویش بشاکردی و فارسی در بعضی جنبه‌های آوایی و دستوری». نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان). دوره جدید، ش 13(پیاپی 10)، 124-105.
شقاقی،ویدا.(1387). مبانی صرف. تهران: انتشارات سمت.
کلباسی، ایران.(1371). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
------------.(1373). طرح گردآوری و بررسی گویشهای ایرانی. تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. پژوهشکده زبان شناسی.         
-----------. (1388). فرهنگ توصیفی گونه‌های زبانی ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
محبی بهمنی، حسن (1384). بررسی و توصیف گویش مینابی. تهران: سبزان.
ماهوتیان، شهرزاد.(1387). دستور زبان فارسی از دیدگاه رده شناسی، ترجمه مهدی سمائی. تهران: نشر مرکز.
مشکوه‌الدینی، مهدی (1386). دستور زبان فارسی (واژگان و پیوندهای ساختی). تهران: سمت.
و. و. موشکالو، آ.آ کریمووا و ای.ک مالچانووا (1383). «گویش‌های بشکردی، کردشولی و کمزاری». ویژه‌نامۀ نامه فرهنگستان. ترجمه لیلا عسکری، ش2، 106-96.
وحیدیان کامیار، تقی (1381). دستور زبان فارسی (1). تهران: سمت.
 
Ahangar, A. A. (2007). “A description of Verbal Sytem in Sarhaddi Balochi of Granchin”. Orientalia Suecana. (56), 5-24.
Anderson, G. D. S. (2006). Auxiliary Verb Constructions. England: Oxford University Press.
Anderson, S. R. (1988). "Morphological Theory". Linguistics: The Cambridge survey I. Linguistic Theory: Foundations. Newmeyer, F. J. (ed.), Cambridge, 146-191.
Beard, R. (1995). Lexeme-Morpheme Base Morphology: A General Theory of Inflection and Word Formation. USA: State University of New York Press.
Bhat, D. N. S. (1999). The Prominence of Tense, Aspect and Mood: Studies in language Companion series. 49, Amsterdam, John Benjamins.
Booij, G. (2007). The Grammar of Words. New York: Oxford University Press.
Comrie, B. (1976). Aspect. London: Cambridge University Press.
Comrie, B. (1985). Tense. London: Cambridge University Press.
Floyer, E. A.(1882).Unexplored Baluchistan, London.
Gershevitch, I. (1959). Travels in Bashkardia. London: The Royal Central Asian Society.
Givon, T. (2001). Syntax: An Introduction. Vol I, Amsterdam/Philadelphia: Јohn BenЈamins Publishing Company.
Jahani, C. & A. Korn (2009). “Balochi”. The Iranian Languages. G. Windfuhr (ed.), London, Routledge, 634-688.
Palmer, F. R. (2001). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.
Payne, T. E. (2006). Exploring Language Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
Penner, K. M. (2015). The verbal system of the Dead Sea scrolls. Boston: Brill.
Skjærvø, P. O.(1989) Languages of SoutheastIran: La¦resta¦nâ, Kumza¦râ,Bas§ kardâ,Compendium Linguarum Iranicarum, Wiesbaden.
Tallerman, M. (1998/2011). Understanding Syntax. London: Hodder Arnold.
Trask, R. L. (2007). Language and Linguistics, the Key Concepts. 2nd Ed. London: Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار