مقایسۀ استعارۀ مفهومیِ «فرزند» در میان دو نسل از زنان متأهل شهر تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار/پیام نور

2 انسان شناسی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی

چکیده

خانواده، به‌عنوان یکی از نهادهای مهم جامعه، در طول تاریخ دستخوش تغییرات زیادی شده است، که این موضوع، تاحد زیادی حاصل تغییر نگرش‌ها و باورهای افراد جامعه نسبت به این نهاد است. در این رابطه، یکی از حوزه‌هایی که در چند دهۀ اخیر شاهد دگرگونی‌های چشم‌گیری در آن بوده‌ایم، حوزۀ فرزندآوری و تمایل خانواده‌ها به داشتنِ فرزندِ کمتر است. در پژوهشِ حاضر، قصد داریم تا با رویکرد انسان‌شناسی زبان‌شناسی شناختی و به‌شیوه‌ای تطبیقی، مفهوم‌سازی فرزند را در میان دو نسل مختلف از زنان متأهل فارسی‌زبانِ شهر تهران مورد بررسی قرار دهیم و نشان دهیم که این دگرگونی‌ها، درواقع حاصل تغییر باورها و نگرش‌های زنان نسبت به مفهوم فرزند است، که در استعاره‌های زبانی قابل ردیابی هستند. برای رسیدن به این هدف، از روش‌شناسی کیفی و راهبرد قوم‌نگاری استفاده شده است. با نمونه‌گیریِ هدفمند از بیست زن در دو گروه سنیِ 25 تا 40ساله و نیز 50 تا 70ساله که دارای فرزند هستند، با کمک مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته، داده‌هایی دربارۀ نگرش آنها نسبت به فرزند جمع‌آوری شد. در ادامه، داده‌ها با توجه به نظریۀ استعارۀ مفهومی در زبان‌شناسی شناختی مورد تحلیل محتوای کیفی قرار گرفتند. نتایجِ به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که استعاره‌های به‌کاررفته دربارۀ فرزند توسط این دو گروه دارای تفاوت‌های قابل تأملی هستند.
کلیدواژه‌ها: استعارۀ مفهومی، انسان‌شناسی زبان‌شناسی شناختی، شناخت فرهنگی، فرزندآوری.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing Conceptual Metaphor of “Child” among Two Generation of Married Women in Tehran

نویسندگان [English]

  • ebrahim ezati 1
  • Leila Ardebili 2
1 professor assistant/payame noor
2 social science. Tehran university Tehran iran
چکیده [English]

The family has undergone many changes throughout the history, as one of the most important institutions of society. These changes are mainly due to the changes in people’s attitudes and beliefs towards this institution. In this regard, one of the domains that has undergone striking changes over the last few decades is childbearing and the willingness of families to have fewer children. In the present study, we intend to examine, in a comparative way, the conceptualization of child among two generations of married Persian-speaking women in Tehran, with an cognitive anthropological linguistics approach and show that these changes are, in fact, the result of changing beliefs and attitudes toward the concept of child among these women, which can be traced back to verbal metaphors. To achieve this goal, in this study we have used qualitative methodology and ethnographic strategy. To achieve this goal, have been used. Using a purposeful sampling, 20 married women with children were divided in two groups of 25-40 and 50-70 years old, which we have called them group A and B, respectively. Data about their attitudes toward child was collected by semi-structured interviews. Subsequently, based on conceptual metaphor theory in cognitive linguistics data were analyzed by using qualitative content analysis. The results show that the metaphors used for the child by these two groups have insightful differences

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Conceptual Metaphor"
  • "Cognitive Anthropological Linguistics"
  • "Childbearing"
  • "Cultural Cognition"
اسحاقی، محمد و همکاران (1393). «چالش‌های فرزندآوری زنان شاغل در یک مطالعۀ کیفی». زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان). س12، ش1، 134-111.
بانکی‌پور فرد، امیرحسین و دیگران (1390). «درآمدی بر آمار ازدواج جوانان در ایران». معرفت (دانشگاه آزاد اسلامی). س15، ش3، 47-26.
جهانگیری، جهانگیر و همکاران (1393). «برساخت فهم زنان تک‌فرزند از چالش های فرزندآوری (مشارکت‌کنندگان: زنان تک‌فرزند شهر اهواز)». توسعه اجتماعی. س9، ش1، 110-85.
حسینی، حاتم و مریم مهرگان‌فر (1393). تحلیل کیفی کنش فرزندآوری زوج‌های عرب شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا.
عباسی شوازی، محمدجلال (1379). «ارزیابی نتایج فرزندان خود در برآورد باروری با استفاده از داده‌‌های سرشماری». نامه علوم اجتماعی. ش16، 135-105.
عباسی شوازی، محمدجلال (1381). «همگرایی رفتارهای باروری در ایران: میزان، روند و الگوی سنی باروری در استان‌‌های کشور طی سالهای 1351تا 1375». نامه علوم اجتماعی. ش18، 231-201.
مرکز آمار ایران ( 1391 ). نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 1390.
 
Dickel Dunn, C. (2004). “Cultural Models and Metaphors for Marriage: An Analysis of Discourse at Japanese Wedding Receptions”. Ethos. 32: 348–373.
Evans, V., & M. Green (2006). Cognitive linguistics: an introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Gallagher, S. (2005) How the Body Shapes the Mind. Oxford and New York: Oxford University Press.
Geeraerts, D. (2006). “Introduction, a rough guide to Cognitive Linguistics”. Cognitive linguistics: basic reading. D. Geerarts (ed.), New York: Mouton de Gruyter, 1–28.
Katz, A. N. (1998). “Figurative language and figurative thought”. Figurative language and thought. A. N. Katz et al. (eds.), New York: Oxford University Press, 3-43.
Kövecses, Z. (2006). Language, Mind, and Culture: A Practical Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Lakoff, G. (2006). “Conceptual Metaphor: The Contemporary Theory of Metaphor”. Cognitive Linguistics: Basic Readings. D. Geeraerts (ed.), Berlin: Walter de Gruyter, 185–238.
Lakoff, G., & M. Johnson (1980). Metaphors We Live By. Chicago: Chicago University Press.
Lederach, J. P. (1995). Preparing for peace: conflict transformation across cultures. Syracuse, NY: Syracuse University Press.
Quinn, N. (1985). “Commitment” in American Marriage:  A Cultural Analysis. Directions in Cognitive Anthropology. J. W. D. Dougherty (Ed.), Urbana, IL: University of Illinois Press, 291–320.
Quinn, N. (1991). “The Cultural Basis of Metaphor”. Beyond Metaphor: The Theory of Tropes in Anthropology, J. W. Fernandez (ed.), Stanford: Stanford University Press, 56–93.
Quinn, N. (1996). “Culture and Contradiction: The Case of Americans Reasoning about Marriage”. Ethos. 24: 391–425.
Su, L. I-W. (2002). "what can metaphors tell us about culture?" Language and Linguistics. 3 (3), 589-613.
Yu, N. (2009). The Chinese HEART in a Cognitive Perspective: Culture, Body, and Language (Applications of Cognitive Linguistics, vol. 12). Berlin and New York: Mouton de Gruyter.