زبان و زبان‌شناسی

ساخت هجا در گویش بلوچی سرحدی گرنچین

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشگاه اوپسالا

3 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بررسی ساختِ هجا در مطالعاتِ غیرِخطّیِ واج‌شناختی از اهمیتِ خاصّی برخوردار است. پژوهش حاضر، در قالبِ پژوهشی میدانی، به بررسی ساختِ هجا در گویش بلوچی سرحدّی گرنچین، براساسِ نظریۀ واج‌شناسی همخوان- واکه، به‌عنوان نظریه‌ای پسازایشی، می‌پردازد و شیوۀ واج‌آرایی همخوان‌ها در خوشه‌های دوهمخوانی آغازه و پایانۀ هجا و همچنین تأثیرِ واکۀ هستۀ هجا در انتخابِ همخوان‌های خوشۀ ناهمانندِ پایانه را بررسی می‌کند. داده‌های زبانی پژوهش از پیکرۀ زبانی گردآوری‌شده در منطقۀ گرنچین، از توابعِ شهرستانِ خاش در استان سیستان و بلوچستان، استخراج شده است. گردآوری داده‌ها و تدوینِ پیکرۀ زبانی براساسِ روش هدفمند، در قالبِ مصاحبه و گفتارِ آزاد انجام شده است. جامعۀ زبانی این پژوهش را 10 گویشورِ ساکنِ گرنچین، شاملِ 5 زن، و 5 مرد، از رده‌های سنّی متفاوتِ 60 تا 80 سال و بی‌سواد تشکیل می‌دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که هجا در گویش بلوچی سرحدّی گرنچین دارای یک عنصرِ هجایی، یعنی هسته، است که قبل از آن حدّاکثر سه همخوان و بعد از آن حدّاکثر دو همخوان می‌توانند واقع شوند. به‌علاوه، بر واج‌آرایی خوشه‌های دوهمخوانیِ آغازه و پایانه در این گونۀ زبانی محدودیت‌هایی حاکم است. همچنین، نوعِ واکۀ هستۀ هجا در گزینشِ خوشۀ پایانه نقش دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Syllable Structure in Sarhaddi Balochi Dialect of Granchin

نویسندگان [English]

  • Abbas Ali Ahangar 1
  • Carina Jahani 2
  • Golnaz Modarresighavami 3
  • Fahimeh Sagharichi 1

1

2

3

چکیده [English]

The study of syllable structure enjoys a specific significance in non-linear phonological studies. The present research, in the form of fieldwork, investigates the syllable structure in Sarhaddi Balochi dialect of Granchin based on the theory of CV phonology as a post-generative theory. It also examines the phonotactic distribution of consonants in initial and final clusters as well as the effect of the nucleus vowel of the syllable on the selection of dissimilar consonant clusters of the coda. The linguistic data has been extracted from the linguistic corpus collected in the Granchin district of Khash in Sistan and Baluchestan province. The data collection and compilation of the linguistic corpus were carried out based on the purposeful recording of speech through interviewing and recording free speech of consultants. The language consultants included 5 females and 5 males living in Granchin, who were illiterate and of different ages, between 60-80 years. The research findings show that the syllable structure of Sarhaddi Balochi Dialect of Granchin consists of one syllabic element, that is, nucleus which is preceded by maximally three consonants and followed by two consonants. In addition, the findings denote that phonotactic restrictions govern the distribution of consonants in initial and final clusters. Likewise, the type of the nucleus vowel of the syllable plays a role in selecting the cluster of the coda. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sarhaddi Balochi dialect of Granchin
  • C-V phonology
  • syllable

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

آهنگر، عباسعلی، کارینا جهانی، گلناز مدرسی قوامی و فهیمه ساغریچی (1393). «بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدی گرنچین». مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران. سال اول، ش4، 30-1.
اُرانسکی، یوسف م. (1386). زبان‌های ایرانی. چ2. ترجمۀ علی‌اشرف صادقی، تهران: سخن.
بی‌جن‌خان، محمود (1384). واج‌شناسی: نظریۀ بهینگی. تهران: سمت.
پرمون، یدالله (1380). نظامِ آوایی فارسی محاوره‌ای معیارِ امروز: رویکردی زایشی، وزنی (عروضی) و واژگانی. رسالۀ دکتری. دانشگاهِ تربیت مدرّس.
جمال‌زهی، فرزانه (1390). بررسی توصیفی ساختواژۀ بلوچی سرحدّی گرنچین. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان.
حق‌شناس، محمّدعلی (1384). آواشناسی (فونتیک). چ10. تهران: آگه.
سوهانی، بهاره (1383). نظامِ آوایی بلوچی سراوان (گونۀ آبادی بخشان)، رویکردی خطّی و غیرِخطّی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاهِ آزادِ اسلامی واحدِ تهرانِ مرکزی.
کردزعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1388). واج‌شناسی رویکردی قاعده بنیاد. چ2. تهران: سمت.
مشکوة‌الدینی، مهدی (1385). ساختِ آوایی زبان. چ.5. مشهد: دانشگاهِ فردوسی.
یوسفیان، پاکزاد (1383). توصیفِ رده‌شناختی زبانِ بلوچی. رسالۀ دکتری. دانشگاهِ اصفهان.
 
Ahangar, A. A. (2007). “A description of verbal system in Sarhaddi Balochi of Granchin”. In Orientalia Suecana. 56, 5-24.
Axenov, S. (2006). The Balochi language of Turkmenistan: A corpus-based grammatical description. Uppsala: Uppsala University.
Baranzehi, A. N. (2003). “The Sarawani dialect of Balochi and Persian influence on it”. In C. Jahani, & A. Korn (Eds.). The Baloch and their neighbours: Ethnic and linguistic contacts in Balochistan in historical and modern times. Wiesbaden: Reichert, 75-112.
Barjasteh Delforooz, B. (2003). “The structure of present and past stem in Balochi compared to old, middle and new Persian”. In C. Jahani, & A. Korn (Eds.). The Baloch and their neighbors: Ethnic and linguistic contacts in Balochistan in historical and modern times. Wiesbaden: Reichert, 19-32.
Burquest, D. A. (2001). Phonological analysis: a functional approach. Dollas: SIL International.
Clark, John & Collin Yallop (1995). An Introduction to phonetics and phonology. 2nd Ed. Cambridge MA and Oxford UK: Blackwell Publisher.
Clements, G. N, & S. J. Keyser (1983). CV phonology: a generative theory of syllable. Cambridge, Mass.: MIT.
Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics. 6th ed. London: Blackwell.
Dabir-Moghaddam, M. (2008). “On agent clitics in Balochi in comparison with other Iranian languages”. In. C. Jahani, A. Korn, & P. Titus. (eds.) the Baloch and others: Linguistic, historical and socio–political perspectives on pluralism in Balochistan. Wiesbaden: Reichert, 83-100.
Durand, J. (1990). Generative and non-linear phonology. Harlow: Longman.
Elfenbein, J. (1989). “Balochi”. In. CLI. 350-362.
Elfenbein, J. (1990). An anthology of classical and modern Balochi literature. (2 vols.), Wiesbaden: Harrassowitz.
Farrell, T. (1989). A study of ergativity in Balochi. M.A thesis. London: School of Oriental and African Studies, University of London.
Hayes, B. (2009). Introductory phonology. London: Blackwell.
Jahani, C. (2003). “The case system in Iranian Balochi in a contact linguistic perspective”. In C. Jahani & A. Korn (Eds.). The Baloch and their neighbours: Ethnic and linguistic contacts in Balochistan in historical and modern times. Wiesbaden: Reichert, 59-64.
Jahani, C. (2008). “Restrictive relative clauses in Balochi and the marking of the antecedent- linguistic influence from Persian?”. In C. Jahani, A. Korn, & P. Titus. The Baloch and others: Linguistic, historical and socio–political perspectives on pluralism in Balochistan. Wiesbaden: Reichert, 139-166.
Jahani, C. and A. Korn (2009). “Balochi”. In. G. Windfuhr. Iranian Languages. 634-692.
Katamba, F. (1989). An Introduction to phonology. Essex: Longman.
Korn, A. (2003). “Balochi and the concept of north-western Iranian”. In C. Jahani & A. Korn (eds.). The Baloch and their neighbours: Ethnic and linguistic contacts in Balochistan in historical and modern times. Wiesbaden: Reichert, 49-60.
Korn, A. (2008). “The nominal systems of Balochi: How many Grammars?”. In C. Jahani, A. Korn & P. Titus. The Baloch and others: Linguistic, historical and socio–political perspectives on pluralism in Balochistan. Wiesbaden: Reichert, 167-196.
Ladefoged, P. (2006). A course in phonetics. 5th ed. Boston: Thomson Wadsworth.
Mahmoodi-Bakhtiari, B. (2003). “Notes on the tense system in Balochi and standard Persian”. In C. Jahani & A. Korn (Eds.). The Baloch and their neighbors: Ethnic and linguistic contact in Balochistan in historical and Modern times. Wiesbaden: Reichert, 133-146.
Paul, L. (2003). “The position of Balochi among Western Iranian languages”. In C. Jahani & A. Korn (Eds.). The Baloch and their neighbors: Ethnic and linguistic contact in Balochistan in historical and Modern times. Wiesbaden: Reichert, 61-74.
Spencer, A. (1996). Phonology: Theory and description. Oxford: Basil Blackwell.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 11، شماره 22 - شماره پیاپی 22
خرداد 1395
صفحه 49-76