زبان و زبان‌شناسی

فرایند‌های واجی در گفتار کودکان کم‌شنوای دارای سمعک 4 تا 7 ساله شهر مشهد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بهره­گیری از فرایندهای واجی در نخستین سال‌های رشد گفتار کودکان موجب می‌شود تا بتوانند کلمات را آسان‌تر تلفظ کنند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی فرایند‌های واجی کودکان فارسی‌زبان 4 تا 7 سالۀ کم‌شنوای دارای سمعک صورت گرفته است. آزمودنی‌های این پژوهش 15 کودک یک‌زبانۀ فارسی‌زبان دچار کم‌شنوایی قبل از فراگیری زبان با توانایی برقراری ارتباط شفاهی و بدون هیچ نوع اختلال جسمی، ذهنی و عاطفی- روانی هستند. ابزار این پژوهش، نسخة فارسی آزمون واجی از مجموعة ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی و بررسی روایی و پایایی آن در کودکان تهیه‌شده توسط ظریفیان و همکاران(1392) است که روایی و اعتبار آن مورد تأیید است. برای تعیین فرایند‌های واجی از آزمون تصویری واجی (PPT) که یکی از آزمون‌های مجموعة ارزیابی تشخیص آوایی و واجی است، استفاده ‌شده که توسط آن فرایند‌های واجی کودکان در مقوله‌های تضعیف، همگونی، ناهمگونی، درج، حذف، قلب و کشش جبرانی جمع‌آوری و بررسی شده است. با توجه به نتیجة به‌دست‌آمده از این تحقیق، در گفتار کودکان کم‌شنوای دارای سمعک، فرایندهای واجی حذف و همگونی بیشترین بسامد وقوع را دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phonological Processes of the Speech of 4-7 Year-old Hearing Impaired Children Using Hearing Aids in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Behzad Ghonsooly 1
  • Samaneh Ramezani-Aliteimour 2

1

2

چکیده [English]

Hearing and speech are two important elements in establishing a natural and practical human communication. In early years of language learning, children take advantage of phonological processes to pronounce words more simply. The purpose of the present research is to review phonological processes used in the speech of hearing impaired children who use hearing aids. This descriptive-analytic research was conducted on 15 hearing impaired Persian speaking children of 4 to 7 years old who had no visual, physical, emotional, mental or psychological impairment. The Persian phonological test (PPT) was conducted on these monolingual Persian speaking children. PPT is a test to assess phonological understanding in which the linguistic data is collected by pronouncing the name of different pictures by examinees. The results of this study show that phonological processes used by these children are: lenition, deletion, insertion, assimilation, dissimilation, metathesis and compensatory lengthening. The processes of deletion and assimilation had high frequencies in the speech of these children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • phonological processes
  • hearing loss
  • assimilation
  • deletion

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

آرلاتو، آنتونی (1384). درآمدی بر زبان‌شناسی تاریخی. ترجمۀ یحیی مدرّسی. چ1. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بی‌جن‌خان، محمود (1389). واج‌شناسی: نظریۀ بهینگی. تهران: سمت.
جلیله‌وند، ناهید و همکاران (1390). «بررسی فرایندهای واجی کودکان 4 تا 6 سالة فارسی‌زبان». زبان و زبان‌شناسی. دورۀ 7. ش13، 60-51.
جم، بشیر (1388). نظریة بهینگی و کاربرد آن در تبیین فرآیندهای واجی. رسالۀ دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
حسن‌زاده، سعید (1388). انطباق، تعیین اعتبار و روایی آزمون ادراک شنوایی (APT/HI) برای افراد دارای آسیب شنوایی به زبان فارسی. تهران: مشاهیر.
حق‌شناس، علی‌محمد (1374). آواشناسی. چ4. تهران: آگه.
دانشمندان، نعیمه (1383). شنوایی و گفتار در کودکان. تهران: انتشارات آهوان.
دوگان، مارسیا (1385). زندگی با کم‌شنوایی. ترجمۀ گیتا. موللی. تهران: نشر نی.
سلیمانی، زهرا و همکاران (1384). «بررسی فرایندهای واجی کودکان مبتلا به سندرم داون». شنوایی‌شناسی. دوره 13. ش23. 38-27.
سیما شیرازی، طاهره، نیره مهدی‌پور شهریور، آذر مهری و مهدی رهگذر (1388). «بررسی فرایندهای واجی کودکان فارسی‌زبان 2 تا 4 ساله». توانبخشی. دوره 10. ش1. 23-17.
ظریفیان، طلیعه و همکاران (1392). «نسخۀ فارسی آزمون واجی از مجموعۀ ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی و بررسی روایی و پایایی آن در کودکان فارسی‌زبان». شنوایی‌سنجی. دوره 23. ش4. 20-10.
کامبوزیاکرد زعفرانلو، عالیه (1390). واج‌شناسی، رویکردهای قاعده‌بنیاد. تهران: سمت.
میرمسیب، الهام و پرویز البرزی ورکی (1390). «تحلیل فرایندهای واجی در فارسی‌زبانان 2 تا 4 سالۀ شهر تهران بر پایة نظریة واج‌شناسی تولیدی». پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی. دوره 1. ش1. 128-111.
 
Bernthal, J. E, & N. W. Bankson (2004). Articulation and Phonology disorders. Boston: Ally and Bacon.
Burquest, D. A. (2001). Phonological Analysis: A functional approach. 2nd ed. Dallas: SIL International.
Carr, P. (2008). A Glossary of Phonology. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Catford, J. C. (1988). A Practical Introduction to Phonetics. Oxford: Oxford University Pess.
Crystal, D. (2003). A dictionary of Linguistics and Phonetics. 5th edition. Oxford: Blackwell.
Ingram, D. (1989). Phonological Disability in Children. London: Whurr International.
Kenstowicz, M. (1994). Phonology in Generative Grammar. Oxford: Blackwell.
Kirchner, R. (2001). An Effort- Based Approach to Consonant Lenition. New York: Routledge.
Spencer, A. (2005). Phonology: Theory and Description. Oxford: Blackwell.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 11، شماره 22 - شماره پیاپی 22
خرداد 1395
صفحه 27-48