مصدر برساخته رویکردی توصیفی - هم‌زمانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه یاسوج

چکیده

فعل‌های باقاعدة مختوم به «- یدن» - که از آن‌ها با نام‌های «جعلی»، «ساختگی» و جز آن یادشده - اکثریت قاطع مصدرهای ساده، به ویژه فعل‌های با قاعدة فارسی را تشکیل می‌دهند. برخی از دستورنویسان بر این باورند که دیر بازی ‌است فعل‌های ساده از جمله فعل‌های پیش گفته در زبان فارسی ساخته نمی‌شوند. این در حالی است که ساخته شدن فعل‌های ساده و از جمله فعل‌های مختوم به «- یدن» در فارسی گفتاری همواره ادامه داشته است. هدف این مقاله آن است که با نقد دیدگاه‌های پیشین، این گونه افعال را در سطوح ساخت‌واژی، مقولة واژگانی و معنایی مورد بررسی قرارداده، اهمیت و جایگاه آن را در معادل گزینی برای واژه‌های خارجی یادآوری نماید. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که این گونه افعال به لحاظ برخورداری از ساخت پیوندی، در ساختن واژه‌ها به ویژه در زبان علم، می‌توانند بسیار سودمند واقع شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Artificial Infinitives in Persian A Descriptive-Synchronic Approach

نویسنده [English]

  • Mohammad J Jabbari
چکیده [English]

Infinitives ending in /-idæn/, referred to as "Artificial" or "False", comprise a vast majority of Persian simple verbs. Some grammarians argue that simple verbs, including the above-mentioned ones are not made in Persian anymore. Simple verbs, especially those ending in /-idæn/, however, have always been made in the spoken Persian. This article aims at a close investigation of the said group of simple verbs, at the three levels of morphology, lexical category and semantics, emphasizing the part this group of verbs can play in rendering verbs from foreign languages into Persian.

به فایل پی دی اف مراجعه شود

انوری، حسن و حسن احمدی‌گیوی (1377). دستور زبان فارسی، تهران: فاطمی.
بهار، محمد تقی، فروزانفر، قریب، همایی و یاسمی (1342). دستور زبان فارسی (معروف به دستور پنج استاد)، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های درسی ایران.
شریعت، محمدجواد (1367). دستور زبان فارسی، تهران: اساطیر.
عمرانی، غلامرضا و تقی وحیدیان کامیار (1380). دستور زبان فارسی، تهران: سمت.
فرشیدورد، خسرو (1382). دستور مفصل امروز، تهران: سخن.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1378). اصول و ضوابط واژه‌گزینی، تهران: دبیرخانه فرهنگستان.
صادقی، علی‌اشرف (1380). مسائل تاریخی زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
طباطبایی، علاءالدین (1376). فعل بسیط و واژه‌سازی، تهران: انتشارات سخن.
لازار، ژیلبر، (1957). ترجمة بحرینی (1384). دستور زبان فارسی معاصر، تهران: هرمس.
معین، محمد (1380). فرهنگ فارسی (ج 1 تا 4)، تهران: امیرکبیر.
ناتل خانلری، پرویز (1373). دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: توس.
وحیدیان کامیار، تقی (1384). دستور زبان فارسی گفتاری، تهران: بین‌المللی الهدی.
Lambton, A.K.S. (1966). Persian Grammar.Cambridge :CambridgeUniversity Press .