زبانِ فارسی و رایانه: برگزیدۀ مقالات (2 جلد)، به‌کوششِ: حسین صامتی و محمود بی‌جن‌خان، سازمانِ مطالعه و تدوینِ کتبِ علومِ انسانیِ دانشگاه‌ها (سمت)، 1389، 1266 صفحه

ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که اطلاعات از هر سو به سمتمان روانه است: سپهری از اطلاعات. بخشِ عمدۀ این اطلاعات در قالبِ زبانِ طبیعی است و ازطریقِ رایانه‌ها به ما می‌رسد. به‌منظورِ دسترسی به این دانشِ ذخیره‌شده و همچنین، ایجادِ میاناهای[1]انسان- ماشین، پردازشِ زبانِ طبیعی، در جامعۀ اطلاعاتیِ چندزبانۀ امروزی، نقشِ پررنگ‌تری یافته است. برنامه‌های تصحیحِ دستور و املای کلمات، بازیابیِ اطلاعات در پایگاه‌های داده و ترجمه از زبانی به زبانِ دیگر از پرفروش‌ترین برنامه‌های پردازشیِ زبان‌اند. موفقیت این نرم‌افزارها تخیل فرد را پروار می‌کند، اما باید پذیرفت که این برنامه‌ها همچنان ازنظرِ هوش و کارآمدی، کمبودهای اساسی دارند. در واقع، هدفِ جاه‌طلبانۀ انسان برای ایجادِ نرم‌افزارِ تولید و درکِ عمیقِ زبانِ طبیعی، که ابزاری قوی برای ترجمۀ خودکار و ارتباطِ دوسویۀ ماشین و انسان گردد، همچنان دور از دسترس می­نماید. به‌نظر می‌رسد برای حلِ مسائلِ همچنان مکتومِ این زمینه‌ها باید به علومِ پایه، و دراین‌مورد، علمِ زبان‌شناسی، توسل جست. مسائلِ زبان‌شناختیِ فارسی، از دیدگاهِ نظری، پیشینه و رشدِ قابلِ توجهی دارند، اما پردازشِ رایانه‌ایِ آن‌ها قدمتِ چندانی ندارد. شاید زمانِ آن رسیده ‌باشد که با بسترسازی و ارائۀ گسترده‌ترِ محتوای تولیدی، پردازشِ زبانِ فارسی را جدی‌تر بگیریم. کتابِ "زبانِ فارسی و رایانه" نگاهی دوجانبه، زبان‌شناختی و رایانشی، به مسائلِ مربوط به پردازشِ زبانِ فارسی دارد.



[1]. interface