تمثیلی مانوی در نکوهشِ مویه و زاری به سوگِ درگذشتگان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

گفتارِ حاضر نتیجۀ تأملی بر دو متن، از متن‌های مانوی به زبان‌های پارسی میانه و پهلوی اشکانی (پارتی)[1] است. متنِ نخست به زبانِ پارسی میانه، تمثیلی دربارۀ گناهِ مویه ‌و زاری، و آزاری است که دراثرِ آن به روحِ مرده می‌رسد. متن دوم به زبانِ پارتی، و دربارۀ رویدادی در یکی از سفرهای مانی است.  این متن که در گروه‌بندیِ متن‌های تاریخی قرار دارد، به‌نوعی با متنِ تمثیلیِ نخستین درارتباط است و ظاهراً شخصیت‌های واحدی در این دو متنِ متفاوت مطرح می‌شوند. به‌این‌ترتیب، این متن‌ها به‌گونه‌ای یک‌دیگر را کامل می‌کنند. در این گفتار، ضمنِ بررسیِ زبان‌شناختیِ دو متن، به بررسی ریشه‌های فرهنگیِ آیینِ سوگواری در مانویت نیز پرداخته می‌شود.



[1]. در این مقاله نامِ پارتی را، که کوتاه‌تر است، برای زبانِ پهلوی اشکانی به‌کار برده‌ام.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Manichaean parable on the sinfulness of mourning

نویسنده [English]

  • Omid Behbahani
چکیده [English]

This essay is a comparative study of two Manichaean texts in Middle Persian and Parthian languages.  The Middle Persian text is a parable on the sinfulness of mourning and the harm it will inflict on the soul of the recently deceased. The Parthian one is about an incident in one of Mani's travels. This text, which has been categorized as an historical text somehow coincides with the first text and, apparently, the same characters are involved in both of them. In fact, these two texts complete each other. In this article, along with a linguistic study of the texts, the cultural roots of the "sin of wailing" in the Manichaean religion are examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parable
  • Manichaeism
  • Middle Persian and Parthian texts
  • sin of mourning
  • ritual mourning

اصل مقاله

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

مراجع

ابوالقاسمی، محسن (1375الف). دستور تاریخی زبان فارسی. سمت: تهران.
___________ (1375. ب). راهنمای زبانهای باستانی ایران. ج1. سمت: تهران.
بهار، مهرداد (1369). بندهش ، توس: تهران.
_______ (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. آگاه: تهران.
بهبهانی، امید (1384). در شناختِ آیینِ مانی. بندهش: تهران.
بویس، مری (1386). بررسی ادبیات مانوی (درمتن‌های پارتی وپارسی میانه). ترجمۀ امید بهبهانی و ابوالحسن تهامی. چ دوم. بندهش: تهران.
________ (1386). فهرست واژگان ادبیات مانوی (در متن‌های پارسی میانه و پارتی). ترجمۀ امید بهبهانی و ابوالحسن تهامی. بندهش: تهران.
دایرةالمعارف فارسی (1345). به سرپرستی غلامحسین مصاحب، ج1، فرانکلین: تهران.
ژینیو، فیلیپ (1382). ارداویرافنامه (ارداویرازنامه). ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار. چ2. معین- انجمن ایران‌شناسی فرانسه: تهران.
مزداپور، کتایون (1381). «نیایش برای درگذشتگان»، سروش پیر مغان (یادنامۀ جمشید سروشیان). ثریا: تهران.
 
_________ (1387). «نوروز و شاهنامه»، فصلنامۀ فرهنگ مردم. سال هفتم، شمارۀ 24 و 25. تهران.
مکنزی (1373) فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمۀ مهشید میرفخرایی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران.
 
Boyce, M. (1975). A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian.Acta Iranica 9. Téhéran-Liége.
 .________(1978). A Word-List of Manichaean Middle Persian and Parthian.Acta Iranica 9a. Téhéran-Liége.
 
Gippert Jost (2002). Middle Persian and Patthian Texts. Last version:2009.
WWW.titus.frankfurt-uni.de
Sundermann,W. (1973). Mittelpersische und parthische kosmogonische und Parabeltexte der Manichär. Akademie-Verlag. Berlin.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار