زبان و زبان‌شناسی

بررسیِ حرفِ اضافۀ (از) در چارچوب معناشناسیِ شناختی و مقایسۀ آن با رویکردِ سنتی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 دانشگاه پیام نور

چکیده

در این پژوهش در بر آنیم که نشان دهیم روشِ متعارفِ کتاب­های دستورِ زبانِ فارسی در ارائۀ معانیِ حروفِ اضافۀ زبانِ فارسی، تنها محدود به فهرست کردن کاربردهای آنهاست بدونِ آن­که از ارتباط میان آن­ها و برانگیختگیِ معانی گفتگویی به ­میان آید. این پژوهش روشِ کفایت­مندتر را معرفی می­کند که بر پایه یک شبکۀ معنایی مبتنی بر شباهت­های خانوادگیِ نوعِ نخست­محور شکل گرفته است و روابطِ مفهومیِ میان این معانی را نیز ظاهر می­سازد. در نتیجه این تصور را که معانیِ حروف اضافه کاملا دلبخواهی هستند، رد می­کند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Persian Preposition /az/ within the framework of Cognitive Semantics and Comparing it with the Traditional Approach

نویسندگان [English]

  • Arsalan Golfam 1
  • Mostafa Assi 2
  • Ferdows Agha Golzadeh 1
  • Fatemeh Yousefi Rad 3

1

2

3

چکیده [English]

This paper, argues that the common practice used in traditional Persian grammar books concerning prepositions, and in this special case the preposition /az/, of presenting a long list of meanings with no mention of the relationship among different meanings of each preposition is not adequate. The more adequate way, introduced in this paper, is presenting a family resemblance semantic network, based on a prototype. This method shows the conceptual relations among the senses and therefore refutes the common assumption that the meanings of prepositions are quite arbitrary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive semantics
  • Spatial prepositions
  • Persian Preposition /az/

فایل پی دی اف را نمایید

خطیب رهبر، خلیل((1367، دستور زبان فارسی، کتاب حروف اضافه و ربط. تهران: انتشاراتِ سعدی.
گلفام، ارسلان و فاطمه یوسفی راد(1385). "بررسی حروفِ اضافۀ مکانی در چارچوبِ شناختی: مطالعۀ موردیِ حرفِ اضافۀ در/ توی". مجلۀ زبان و زبان­شناسی، سال دوم، شماره اول، صص33-46.
همایونفرخ، عبدالرحیم، دستور جامع زبان فارسی، انتشارات علمی، چاپ سوم، 1364
پایگاه داده­های زبانِ فارسی (http://pldb.ihcs.ac.ir)
یوسفی راد، فاطمه،  بررسی حروف اضافه زبان فارسی در چارچوب معناشناسی شناختی با نگاه ویژه به حروف اضافه مکانی، رساله دکترا، دانشگاه تربیت مدرس، 1387
 
Brugman, Claudia and George Lakoff 2003)).”Cognitive Topology and Lexical Networks”. in Cognitive Linguistics, Basic Reading, edited by Dirk Geeraerts, Mouton de Gruyters.
Cuyckens, Hubert (1991). The Semantics of Spatial Prepositions in Dutch. PhD thesis. Universitaire Instelling Antwerpen.
______________ and Britta Zawada (2001). Polysemy in Cognitive Linguistics. Amsterdam: John Benjamins.
Geeraerts, Dirk (1998). “Where Does Prototypicality Come From?”. in B. Rudzka-Ostyn (ed.), Topics in Cognitive Linguistics. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. 207-229.
____________  (2006). Words and Other Wonders. Papers on Lexical and Semantic Topics, Mouton de Gruyter,Berlin / New York.
____________ and S. Grondelaers, and P. Bakema (1994). The Structure of Lexical Variation. Meaning, Naming, and Context. Berlin: Mouton de Gruyter.
Navarro, Ignasi and I. Ferrando (2002). “Towards a Description of the Meaning of AT”. in Perspectives onPrepositions. Edited by Hubert Cuyckens and Gunter Radden. Tubingen.
Lakoff, George (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind. Chicago: University of Chicago Press.
____________ and Mark Johnson (1980). Metaphors We Live By. Chicago. Chicago University Press.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 5، شماره 10 - شماره پیاپی 10
آذر 1388
صفحه 69-80