نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• جلال احمدخانی
• محمد رضا اروجی
• سکینه جعفری

گروه زبان و زبانشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

این مقاله برآن است تا امکانات زبان فارسی برای بیان ساخت‌‌های همپایه تقابلی را مورد بررسی قرار دهد. زبان فارسی علاوه بر استفاده از همجواری، از همپایه‌سازها نیز برای نشان دادن همپایگی تقابلی استفاده می‌کند که عواملی همچون مقولۀ دستوری، کاربردشناسی و معنایی در انتخاب نوع همپایه‌سازها مؤثر هستند. عموماً وقتی که تأکیدی بر روی همپایه‌ساز تقابلی نیست یا نوع ارتباط بین دو پایه از طریق مراجعه به بافت قابل تأویل است از همجواری استفاده می‌شود. در صورت استفاده از همپایه‌ساز، زبان فارسی از سه نوع آن بهره می‌برد که عبارتند از: بسیط، مرکب و گسسته (دوتایی). هدف پژوهش حاضر مشخص ساختن همپایه‌سازهای تقابلی فارسی، تعیین جایگاه آنها و بررسی حساسیت همپایه‌سازهای تقابلی فارسی به مقولۀ پایه‌ها است. داده‌های این پژوهش مشتمل بر ۹۰ جمله است که از گویشوران بومی یا موتور جستجوگر گوگل جمع‌آوری شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که: اکثر همپایه‌سازهای تقابلی زبان فارسی به مقولۀ پایه‌ها حساس هستند و بیشتر آن‌ها با بندها به‌کار می‌روند. در بین این همپایه‌سازها تعدادی می‌توانند علاوه بر بیان همپایگی تقابلی، دیگر انواع همپایگی را نیز بیان کنند. دیگر نکتۀ قابل توجه دربارۀ همپایگی در زبان فارسی استفادۀ این زبان از «و»، «که» و «هم» به‌صورت هم‌زمان به‌عنوان همپایه‌سازهای عطفی، تقابلی، علّی و انفصالی است. به لحاظ جایگاه ‌همپایه‌سازها زبان فارسی جزو معدود زبان‌هایی است که همپایه‌ساز می‌تواند در اول یا آخر بند به‌کار رود [co- A][B]) و  [A][B-co]).

کلیدواژه‌ها

• زبان فارسی
• ساخت همپایه
• همپایگی تقابلی
• همپایه‌ساز

عنوان مقاله [English]

The study of the adversative coordinate constructions in Persian

نویسندگان [English]

• Jalal Ahmadkhani
• Mohammad Reza Oroji
• Sakineh Jafari

Department of English and Linguistics, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

چکیده [English]

This article aimed to examine the possibilities of Persian language to express the adversative coordinate constructions. In addition to using juxtaposition, Persian language also uses coordinators to show adversative coordinate constructions, in which factors such as grammatical, pragmatic and semantic categories are effective in choosing the type of coordinators. Generally, when there is no emphasis on the adversative coordinator, or the type of connection between two coordinands can be interpreted by referring to the context, juxtaposition is used. In case of using coordinators, Persian language uses three types of it, which are: simple, compound and discrete (bisyndetic). The aim of the present research was to identify the Persian adversative coordinators, determine their position and examine the sensitivity of Persian contrastive coordinators to the category of coordinands. The data of this research consisted of 81 sentences that were collected from native speakers or Google search engine. The findings of the research indicated that most of the adversative coordinators of the Persian language are sensitive to the category of coordinands and most of them are used with clauses. Among these coordinators, some of them can express other types of coordination in addition to the adversative coordination. Another remarkable point about collocation in Persian language is the use of "va,-o", "ke" and "ham" simultaneously as conjuctional, adversative, causative and disjunctive coordinators..In terms of the position of coordinators, Persian language is one of the few languages where coordinators can be used in the first or last of a clause.

کلیدواژه‌ها [English]

• adversative coordination
• Coordinate construction
• coordinator
• Persian Language