بررسی ساختاری و معنایی صفت‌های برگرفته از نام جانوران در گویش لری بختیاری: تحلیلی در زبان‌شناسی زیست‌محیطی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان شناسی. دانشگاه الزهرا

2 گروه زبانشناسی، دانشگاه الزهرا

چکیده

عوامل مختلفی در شکل‌گیریِ واژه‌ها در جامعۀ زبانی دخیل‌اند. محیط پیرامون گویشوران، ارتباط با طبیعت و اقلیمِ منطقۀ زندگی ازجمله این عوامل‌اند. زبان‌شناسی زیست‌محیطی یکی از گرایش‌های کاربردی جدید است که به بررسی ارتباط میان زبان و محیط طبیعی-اجتماعیِ گویشوران آن زبان می‌پردازد. ایران تنوع فراوانی در زیست‌بوم‌های طبیعی دارد؛ با توجه به ارتباط تنگاتنگ مردم ایران، به‌ویژه در گذشته با زیست‌بوم‌های پیرامونشان، انتظار می‌رود بتوان نتایج قابل‌توجهی از رهگذر مطالعۀ این تعامل‌ها به‌دست آورد. در مقالۀ حاضر ابتدا به معرفی و توصیف زبان‌شناسی زیست‌محیطی پرداخته می‌شود، سپس صفت‌های برگرفته از جانوران (به‌تفکیکِ حیوانات اهلی، حیوانات وحشی، پرندگان و حشرات) در گویش لری بختیاری مورد بررسی قرار می‌گیرند. این صفت‌های برگرفته از نام جانوران، به‌صورت استعاری برای توصیف جسم و رفتار انسان به‌کار می‌رود. داده‌های پژوهش از منابع نوشتاری و نیز منابع گفتاری از مصاحبه و ضبط گفتار روزمرۀ 4 گویشور بومی به‌دست آمد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد این واژه‌ها و معناهای استعاری‌شان در توصیف خصوصیات گوناگون افراد، نشان‌دهندۀ تأمل گویشوران در ویژگی‌ها و خلق‌و‌خوی جانوران محیط پیرامونشان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural and semantic study of animal adjectives in Lori Bakhtiari: An Analysis Based on Ecolinguistics

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Talebi Dastenaee, 1
  • Fariba Ghatreh 2
1 Alzahra University
2 Department of Linguistics, Alzahra university
چکیده [English]

Various factors are involved in the formation of words in linguistic society. The environment around the speakers, association with the nature and climate of their region are among these factors. For example, societies that have been linked with nature through livestock or farming, the terms related to nature are found more in their language. Ecolinguistics as a new approach in language studies, which focuses on the interrelationship between a language, and its users’ geographical and natural environment. Iran has a large diversity in natural ecosystems; considering the close relationship between the Iranian people with the surrounding ecosystems, especially in the past, it is expected that significant results can be gained through studying these interactions. The present paper first introduces and describes Ecolinguistics, then the animal adjectives (distinguished from domestic animals, wildlife, birds and insects) are studied in the Lori Bakhtiari dialect. The findings of this research show that these words and their metaphorical meanings in describing different characteristics of people, indicate the reflection

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecolinguistics
  • Ecomorphology
  • adjective
  • conceptual metaphor
  • Lori Bakhtiari

به فایل پی دی اف مراجعه کنید

احمدی‌پور، طاهره. (1390). «درآمدی بر ‌زبان‌شناسی زیست‌محیطی». انسان و محیط‌زیست، شماره 17، 11-32.
داوری، بهرام (1343). ضرب‌المثل‌های بختیاری. تهران: کتابخانه طهوری.
زن رونگ، وانگ (1393). «حیوانات در ضرب‌المثل‌های چینی و فارسی». مجله مطالعات انتقادی ادبیات. س1، ش2، 30-11.
شریفی‌مقدم، آزاده و نرجس ندیمی (1392). «تحلیل معنی‌شناختی از کاربرد حیوانات در ضرب المثل‌های گویش لار (با تکیه بر دلالت، موضوعیت و کارکرد اجتماعی)». فصلنامۀ نامه فرهنگستان. ویژه‌نامۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی2. س13، ش1، 159-137.
صفاری، مهری (1371). «بررسی اکولوژی درخت خرما و ارقام آن در استان کرمان». مجموعه مقالات اولین سمینار خرما. دانشگاه شهید باهنر کرمان.
طاهری، اسفندیار (1391). «ریشه‌شناسی واژه‌هایی از گویش بختیاری». فصلنامۀ نامه فرهنگستان. ش48، 137-111.
فروتن، فرید (1375). گنجینۀ مثل‌های بختیاری. اهواز: انتشارات خوزستان.
قطره، فریبا و مهناز طالبی (١٣٩٠). «صرف شناختی و گسترۀ آن». مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی صرف. انجمن زبان‌شناسی ایران. 154-139.
قطره، فریبا، حمیده پشتوان و مهناز طالبی دستنایی (1394). «رویکرد زیست‌محیطی در پژوهش‌های زبانی». زبان‌شناخت. دوره6، ش11، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 243-231.
قنبری عدیوی، عباس (1346). ضرب‌المثل‌های بختیاری. شهرکرد: نشر ایل.
کرمیان، غلامرضا (1392). واژگان اشکانی و ساسانی در زبان لری. تهران: مؤلف.
مسیحی‌پور، مرضیه و باقر خرمی (1395). «گزینشی از واژه‌های گویش لری لنده». دوفصلنامۀ زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی. دانشگاه شیراز، س1، ش1، 159-143.