اتصال پی‌بست‌های ضمیری به اسامیِ مختوم به واکه در زبان فارسی: چگونگی اتصال و بازنگری نظام پی‌بست‌های ضمیری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله به بررسی چگونگی اتصال پی‌بست‌های ضمیریِ زبان فارسی به اسامیِ مختوم به واکه می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش بازنماییِ صورت زیرساختیِ این نوع ضمایر در زبان فارسی و چگونگیِ اتصال آنها به گروه‌های اسمیِ مختوم به واکه، و همچنین مطالعۀ انواع فرایندهای درجِ موجود بین ستاک و پی‌بست است. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که نظام پی‌بست‌های ضمیری در زبان فارسی، نظامی سه‌عضوی است که هریک بیانگر اول شخص، دوم شخص و سوم شخص مفرد است. این ضمایر تنها از یک همخوانِ منفرد تشکیل شده‌اند، که صورت جمع متناظر آنها با افزودن پسوند جمع‌ساز ‘-An’حاصل می‌گردد. همچنین، نشان داده می‌شود که واکۀ درج‌شده میان ستاکِ مختوم به واکه و ضمیر در ‌قیاس با ستاک‌های مختوم به همخوان درج می‌گردد. این نوع فرایندِ درج، خود زمینه‌سازِ درجِ غلت یا نیم‌واکه میان ضمیر و واکۀ درجی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attaching Pronominal Enclitics to Vowel-ending Nominals: Revision of Pronominal Enclitics System

نویسندگان [English]

  • Sahar Bahrami Khorshid
  • Alieh Kord Zafaranlu Kambuzia
چکیده [English]

The present paper studies how the pronominal enclitics in Persian attach to the NPs ended in vowels. The main goal of this paper is revealing the underlying representation of such pronouns: how they attach to nouns ending in vowels, studying the insertion process occurred between the stem and the enclitic. After analyzing data, two hypotheses were proposed, of which one was finally confirmed. The results show that the pronominal enclitics system in Persian is a three-membered system (-m, -t, -S) revealing three singular persons. These pronouns consist of one single consonant and their plural counterparts are made by adding the regular plural suffix “- n”. Also, it is shown that the insertion of vowel between the stem and pronouns is the result of analogy with the stems ending in consonants. This process feeds the insertion of a semi-vowel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pronominal enclitics
  • insertion
  • vowel
  • noun phrase
  • affixal system

اصل مقاله

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

مراجع

قرآن کریم (1386). ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای. قم: انتشارات دانش.
ابوالقاسمی، محسن (1375). دستور تاریخی زبان فارسی. تهران: (سمت).
احمدی گیوی، حسن و حسن انوری (1372). دستور زبان فارسی. تهران: موسسۀ انتشارات ناظمی.
پی‌سیکوف، لازار سامویلویچ (1380). لهجۀ تهرانی. ترجمه محسن شجاعی. تهران: نشر آثار.
شقاقی، ویدا (1374). "واژه‌بست چیست؟ آیا در زبان فارسی چنین مفهومی کاربرد دارد؟"مجموعه‌مقاله‌های سومین کنفرانس زبان‌شناسی. تهران: 157- 141.
صادقی، علی‌اشرف (1365). "التقای مصوت‌ها و مسئلۀ صامت‌های میانجی در زبان فارسی". مجلۀ زبان‌شناسی، س3، ش2: پاییز و زمستان، 22- 3.
عمادافشار، حسین (1372). دستور و ساختمان زبان فارسی. تهران: انتشارات دانشگاه علامۀ طباطبایی.
فردوسی، ابوالقاسم (1350). شاهنامه. تصحیح محمدجعفر محجوب. ج 6. تهران: انتشارات امیرکبیر.
قریب، عبدالعظیم و همکاران (1370). دستور زبان فارسی. چ9. تهران: سازمان انتشارات اشرافی.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1385). نقد و تصحیح مقالۀ محمدرضا مجیدی و المار ترنز. مجلۀ زبان و زبان‌شناسی. س2، ش1: بهار و تابستان. 118- 109.
مشکوه‌الدینی، مهدی (1384). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی. تهران: (سمت).
مکنزی، دیوید نیل (1379). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمۀ مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Jensen, John. T. (2004). Principles of Generative Phonology: An Introduction. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
Katamba, Francis. (1993). Morphology. London: Macmillan Press Ltd.
Klavans, Judith. L. (1982). Some Problems in a Theory of Clitics. Bloomington: Indian University. Linguistics Club.
Whaley, L. J. (1997). Introduction to Typology: The Unity and Diversity of Language. New York: Sage Publications.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار