زبان و زبان‌شناسی

دگرگونی‌های دستوریِ فارسی معاصر در آینۀ مطبوعات ورزشی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه اصفهان

چکیده

زبان به‌عنوان نهادی اجتماعی که مهم‌ترین نقش آن ایجاد ارتباط است،به منظور برآوردنِ نیازهای ارتباطیِ سخن‌گویانِ خود متحول می‌شود. با توجه به ویژگی‌های خاصِ مطبوعات ورزشی، نوآوری‌های زبانیِ بیشتری در این نوع مطبوعات رخ می‌دهد. در این تحقیق سعی شده است،ضمن جمع‌آوری و دسته‌بندیِ نوآوری‌های دستوری در متون مطبوعات ورزشی فارسی معاصر (فارسی نوشتاریِ گونۀ مطبوعاتی)، این نوآوری‌ها،در چارچوب اصول مربوط به دگرگونی دستوری،مورد بررسی و تحلیل قرارگیرند. این مطالعه، تحقیقی داده‌بنیاد است که در آن متون مورد نظر بررسی و جمله‌هایی که حاوی نوعی دگرگونی دستوری بوده‌اند، استخراج شده‌اند. ساخت‌هایی به‌عنوان نمونۀ تغییر گردآوری شده‌اند، که در جامعۀ آماری به صورت متعدد ظاهر شده‌اند، و ساخت‌هایی، که بسامد معدودی داشته‌اند، نادیده گرفته شده‌اند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهدکه مطبوعات ورزشی، به علت اینکه کمتر در قید زبان معیارند،دگرگونی‌های دستوری را آسان‌تر درخود بازتاب می‌دهند و این گونه تغییر زبان به طور وسیعی در این نوع مطبوعات روی می‌دهد.مهم‌ترین نتیجۀ این پژوهش این است که دگرگونی‌های موجود در مطبوعات ورزشیِ فارسی معاصر را نمی‌توان صرفاً محصول عدم پایبندیِ نویسندگان به قواعد دستوریِ زبان و عدول از هنجارهای زبان دانست، بلکه این نوآوری‌ها نشان از تغییراتی دارد که در دستور زبان در حال رخ دادن است، اما با توجه به ویژگی‌های خاصِ زبان مطبوعات،در این گونه متون مجال ظهور بیشتری پیدا می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Grammatical Innovations in the Persian Sport Media

نویسندگان [English]

  • Vali Rezai 1
  • Fahimeh Jamali 2

1

2

چکیده [English]

Communication is the main function of the human language as a social institution. It is constantly changed in order to meet the communication needs of the speakers. Due to the specific characteristics of sport media, innovations occur mainly in this type of text. In this study, we tried to investigate the innovations in contemporary Persian sports media. These innovations are studied and analyzed in the framework of the Functional Grammar. The findings of this research show that in the contemporary sports media many sorts of grammatical changes have taken place. Valency reduction, changes in word order, aspectual innovations, analogical constructions, creating new derivations and slang word formations are the most common innovations in this genre. These innovations should not be regarded as mere mistakes, but they show the process of grammatical changes that are in progress in the language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • grammatical changes
  • standard Persian
  • sport media
  • analogy
  • innovations

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

آرلاتو، آنتونی (1373). درآمدی بر زبان‌شناسی تاریخی. ترجمۀ یحیی مدرسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
آقاگل‌زاده، فردوس و همکاران (1390). "سبک‌شناسیِ داستان بر اساس فعل: رویکرد نقش‌گرا". فصل‌نامۀتخصصی سبک‌شناسی ِنظم و نثر فارسی (بهارادب)،ش1، 254- 243.
ابوالقاسمی، محسن (1373). تاریخ زبان فارسی. تهران: سمت.
اسلامی، افروز (1375). بررسی تغییرات نحوی و واژگانی فارسی معاصر(انقلاب مشروطیت تا ابتدای انقلاب اسلامی). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
افتخاری، سید اسماعیل (1384). "نقش کم‌کوشیِ زبانی در پیدایش فارسی محاوره". فصل‌نامۀ پژوهش‌های ادبی، ش7، 60- 25.
بهار، محمدتقی ملک‌الشعرا (1331). سبک شناسی. تهران: امیرکبیر.
حق‌شناس، علی‌محمد (1379). "واژه‌سازی درون متن، یک علاج قطعی". نشر دانش، س17، ش1، 31- 27.
خاتمی، احمد (1384)."ویژگی‌های نثر مطبوعاتی". نشر فرهنگ، ش55، 64- 45.
خانلری، پرویز ناتل (1347). زبان‌شناسی و زبان فارسی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ذوالفقاری، حسن و همکاران (1385).الگوهای غیر‌معیار در زبان مطبوعات. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
راسخ‌مهند، محمد (1386)."ساخت ناگذرا در فارسی". مجلۀزبان و زبان‌شناسی، ش5، 20- 1.
راسخ‌مهند، محمد (1391). "گروه حرف اضافه‌ای پس‌از فعل، دلایل نقشی و رده‌شناختی". مجموعه‌مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی، 178- 156. تهران: دانشگاه علامۀ طباطبایی.
رضایی، والی(1389)."نگاهی تازه به ساخت مجهول در زبان فارسی". پژوهش‌های زبان‌شناسی، ش2، 34- 17.
رضایی، والی (1391)."نمود استمراری در فارسی معاصر". مجلۀ فنون ادبی دانشگاه اصفهان، ش1، 92- 79.
رضایی، والی (1393). "گواه‌نمایی در زبان فارسی امروز". پژوهش‌های زبانی، ش9، 39- 21.
رضی،احمد و حسام ضیایی (1385). "ویژگی‌ها و مسائل زبانیِ وب ‌نوشت‌های فارسی". نامۀفرهنگستان،ش43، 53- 44.
شریعت، محمدجواد (1364). دستور زبان فارسی. تهران: اساطیر.
شقاقی، ویدا (1386). مبانی صرف. تهران: سمت.
شریعت، محمدجواد (1364). دستورزبان فارسی. انتشارات اساطیر.
صادقی، علی اشرف (1370)."شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر(4)".  نشر دانش، ش69، 25- 21.
صادقی، علی اشرف (1372). "شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (12)". نشر دانش، ش 79و80، 15- 12
صحرایی، رضا و رقیه کاظمی‌نهاد (1385). "تأملی در ساخت مجهول فارسی امروز". نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاهشهید باهنر کرمان، ش20، 97- 77.
علوی‌مقدم، سیدبهنام (1386). "انواع جمله از نظر تعداد اجزا". رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش4، 45- 41.
علیزاده، علی (1382). "پدیدۀ قرض‌گیری در زبان".مجلۀادبیات و علوم انسانیدانشگاه بیرجند،ش3، 148- 137.
کشانی، خسرو (1371). اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مارتینه، آندره (1378). اصول زبان‌شناسی عمومی. ترجمۀ سید علاءالدین گوشه‌گیر. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نجفی، ابوالحسن (1366). "گلدان توسط بچه شکسته شد".نشر دانش، ش41، 13- 11.
 
Aarts, B. & M. Lopez& B. Mendez Naya (2012). "Late modern English syntax". In Historical Linguistics of English: An International Handbook. Vol I, eds. Alexander Bergs & Laurel J. Brinton. Berlin: Mouton de Gruyter.
Ahsan, A. )1976(. Modern trends in the Persian language. Islamabad: Iran Pakistan Institute of Persian Studies.
Benveniste, E. (1968). "Mutations of Linguistic Categories". In Lehman,W, & Malkiel,Y, (eds.): Directions for Historical Linguistics, 83-94.Austin: University of Texas Press.
Campbell, L. (1999). Historical Linguistics: An Introduction. Cambridge: MIT Press.
Haspelmath, M. (1993). "More on the typology of Inchoative/Causative Verb Alternations". In. B. Comrie & M. Polinsky (Eds.), Causatives and Transitivity,87-120. Amesterdam: John Benjamins.
Katamba, F. &J. Stonham (2006). Morphology. Palgrave macmillan.
Leech, G. (2004). "Recent grammatical changes in English: data, description, theory". in K. Aijmer & B. Altenberg (eds.), Advances in Corpus Linguistics,61-81, Amsterdam: Rodopi.
Leech, G. et al. (2009).Change in contemporary English: A grammatical study.Cambridge: Cambridge University Press.
Tallerman, M. (2015).Understanding Syntax.4th Ed. London:Routledge.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 10، شماره 20 - شماره پیاپی 20
دی 1393
صفحه 79-80