زبان و زبان‌شناسی

بررسی دامنۀ نفوذ، گسترش و دگرگونیِ معناییِ واژه‌های فارسیِ شطرنج در زبان انگلیسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشگاه دامغان

چکیده

نفوذ و گسترش شایان توجه واژه‌های زبان فارسی، در ادوار مختلف، در زبان‌های گوناگون، از جمله موضوعات قابل‌ توجه در حوزۀ ریشه‌شناسی و مطالعات تاریخی است. از جمله زبان‌هایی که در طول تاریخ، به طور غیرمستقیم، وام گیرندۀ واژه‌هایی از زبان فارسی بوده‌اند، می‌توان به زبان‌های اروپایی، و از آن جمله انگلیسی، اشاره کرد. بررسی این دسته از واژه‌ها خود ارائه‌کنندۀ تصویری گویا از فرهنگ، تمدن و رویدادهای اجتماعی و تاریخی ایران‌زمین است. بنابراین، در این مقاله، با بهره­گیری از پیکره حاصل از بررسی جامع ریشه­شناختی واژه­های فارسی در زبان انگلیسی، با شیوه‌ای توصیفی ـ تحلیلی، به طور مشخص به سیر انتقال و گسترش شگرف چهار واژۀ فارسیِ بازی شطرنج در زبان انگلیسی پرداخته می‌شود. نتیجه حاصل نه­تنها تصویری از دامنه نفوذ این واژه­ها را ترسیم می­نماید، بلکه ابعادی ارزشمند از دگرگونی­های معنایی و آوایی را در این دسته از واژه­های قرضی آشکار می­سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Range of Penetration and Spread of the Persian Words in Chess and Their Semantic Changes in English

نویسندگان [English]

  • Ferdows Aghagolzadeh 1
  • Hossein Davari 2

1

2

چکیده [English]

The significant arrival and spread of Persian words in various languages in different periods of time is an important topic in the fields of etymology and historical linguistics. Persian is among many languages which have lent many words mostly indirectly to European languages including English. The study of these words provides a clear picture of the civilization, culture and social and historical events ofIran. In this paper, with the aid of a corpus derived from a comprehensive etymological study of English words borrowed from Persian, specifically through a descriptive and analytic study, the transfer and spread of four Persian words used in chess which are common in current English are analyzed and their phonetic and semantic changes are considered. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • etymology
  • semantic changes
  • Persian language
  • English Language
  • loanwords

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

آقاگل‌زاده، فردوس و حسین داوری (1386). "واژه‌هایی به‌ظاهر دخیل، اما اصیل"، دوفصل‌نامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی. دورۀ جدید، ش9، 177-159.
انوری، حسن (1382). فرهنگ سخن. چ2. تهران: سخن.
پادشاه، محمد ( 1363). فرهنگ جامع فارسی(آنندراج). زیر نظر محمد دبیر سیاقی. چ2. تهران: انتشارات خیام.
تبریزی، محمدحسین‌بن خلف (1376). برهان قاطع. به اهتمام محمد معین. چ6. تهران: امیرکبیر.
حسینی، عبد‌الرشیدبن عبدالغفور (1337). فرهنگ رشیدی به‌ضمیمۀ معربات رشیدی. به‌کوشش محمد عباسی. تهران: انتشارات بارانی.
داعی‌الاسلام، محمدعلی (1362). فرهنگ نظام. تهران: انتشارات دانش.
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. چ2. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رامپوری، غیاث‌الدین محمد (1363). غیاث‌اللغات. به‌کوشش منصور ثروت. چ1. تهران: امیرکبیر.
سرکاراتی، بهمن (1377). "دربارۀ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی و ضرورت تدوین آن". نامۀ فرهنگستان. س4، ش1، 72-21.
ظهیری سمرقندی، محمدبن علی (1348). سندبادنامه. به کوشش احمد آتش، استانبول: بی‌نا.
معین، محمد (1360). فرهنگ معین. چ4. تهران: امیرکبیر.
 
Barnhart, R. (2005). Chambers Dictionary of Etymology. Chambers Harrap Publishers. (CHD)
Brown, L. (1993). The New Shorter Oxford English Dictionary. (2vol). Clavendon Press. (SOD)
Grove, Ph. (1986). Webster's Third International Dictionary. (3vols). Merriam Company. (WTI)
Kleindler, S. (1997). The American Heritage Dictionary. Dell Publishing. (AHD)
Onions, C. T. (2003).The Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford University Press. (OED)
Partridage, E. (1991). Origins: An Etymological Dictionary of Modern English. Routledge. (ORG)
Rooney, K. (2000). Encarta World English Dictionary. St. Martin's Press. (ENC)
Skeat, W. (1993). Concise Dictionary of English Etymology. Wordsworth Editions Ltd. (CDE)
Stein, M. J. (1998). Random House Webster's. Random House Group. (RHW)
www.etymonline.com (EON)
زبان و زبان‌شناسی
دوره 10، شماره 20 - شماره پیاپی 20
دی 1393
صفحه 17-30