مکث در زبان فارسی

طاهرلو, فرنوش

مکث در زبان فارسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

فرنوش طاهرلو

کارشناس ارشد زبان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات

چکیده

زبانِ گفتار، هم پدیده‌های زنجیری دارد و هم پدیده‌های زبرزنجیری. این پدیده‌ها هریک به‌نوبۀ خود بخشی از زبان را می‌سازد. بدونِ پدیده‌های زبرزنجیری (تکیه، آهنگ، زیروبمی، درنگ[1]، مکث[2] و...)، گفتار، مصنوعی و ماشینی به‌نظر می‌رسد. درمیانِ این پدیده‌ها به پدیدۀ مکث توجه اندکی شده است. این پژوهش با استفاده از روش آواشناسیِ صوتشناختی و با توجه به متغیر‌های جامعه‌شناسیِ زبان، درپی یافتن ویژگیِ آواییِ مکث، بسامد و محل وقوعِ آن، با توجه به دو متغیر سبک و جنسیت، است. داده‌های این پژوهش از دو سبکِ محاوره‌ای (مکالمۀ تلفنی) و رسمیِ (اخبار و سخنرانی) انتخاب شدند و با استفاده از نرم‌افزار پرت[3] مورد تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از نرم‌افزار پرت، میزانِ دیرش (کوتاه، بلند و گسترده)، و نوعِ مکث‌ها (ساکت، پرشده و تنفسی) تعیین شد. با توجه به متغیرِ سبک می‌توان گفت که مکث در گونۀ سخنرانیِ سبک رسمی بیشتر از مکالمۀ تلفنیِ 2 (گویشور زن با زن یا گویشور مرد با مرد)، و 1 (گویشور زن با مرد) سبکِ محاوره‌ای، و در گونۀ اخبارِ سبکِ رسمی کمتر از مکالمۀ 2 و 1 سبکِ محاوره‌ای است. با درنظرگرفتنِ متغیرِ جنسیت، مشهود است که زنان به‌طورکلی در هر سه ‌گونۀ گفتاری، مکث‌های کمتری نسبت‌به مردان انجام می‌دهند. البته لازم ‌به ‌ذکر است که مکثِ زنان در گونۀ مکالمۀ 1 سبکِ محاوره‌ای از مردان بیشتر است ولی در گونۀ مکالمۀ 2 مجدداً کاهش پیدا می‌کند[4].

[1]. juncture

[2]. pause

[3]. praat

[4]. با تشکر فراوان از دکتر گلناز مدرسی قوامی که در تمام مراحل، راهنماییهای ایشان موجب پیشرفت این پژوهش شده است. شایان ذکر است که دادههای مربوط به مکالمه تلفنی این پژوهش از مرکز پردازش هوشمند علائم و با همکاری جناب آقای دکتر بی جن خان تهیه شدهاند که از ایشان نیزسپاسگزارم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pause in Persian

نویسنده [English]

Farnoosh Taherloo

چکیده [English]

Speech has both segmental and suprasegmental features. Suprasegmental features are more important in speech since without them speech becomes mechanical and machine-like. Suprasegmental features include stress, intonation, juncture, pause and the like. Among these phenomena, pause is the one that has received less attention because most people equate it with juncture and use the two terms interchangeably. The present research was designed to examine the acoustic correlate, position and frequency of pause in terms of sociolinguistics variables. Data were collected from formal and informal speech styles and analyzed with the help of Praat software.

کلیدواژه‌ها [English]