نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا خان‌جان ¹
• بتول علی‌نژاد ²

¹ دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی دانشگاه اصفهان

² دانشگاه اصفهان

چکیده

مقالۀ حاضر بر اقسام «مضاعف‌سازیِ[1]» کامل در زبان فارسی (شامل مضاعف‌سازیِ کاملِ محض[2]، مضاعف‌سازیِ کاملِ میانی[3] و مضاعف‌سازیِ کاملِ پایانی[4]) متمرکز می‌شود و ویژگی‌های نحوی و معناییِ برون‌دادِ این فرایندهای واژه‌سازی را در الگوهای متفاوت و متعدد مورد بررسی قرار می‌دهد. تحلیل الگوهای موردنظر در چارچوبِ نظریۀ جدیدِ «دوگان‌سازیِ ساخت‌واژی[5]»، موسوم به رویکردِ MDT (اینکلاس و زُول[6]، 2005)، انجام گرفته است که خود در مقامِ رفعِ کاستی‌های نظری و روش‌شناختیِ رهیافت‌های عمدتاً واج‌شناختیِ پیشین تدوین یافته است. پرسش این است که آیا الگوهای مضاعف‌سازیِ کامل در زبان فارسی مؤیّدِ یافته‌های نظریِ مدلِ دوگان‌سازیِ ساخت‌واژی هستند یا خیر؟ به‌عبارت‌دیگر، آیا می‌توان با توسّل به رویکردِ MDT، توصیف و تحلیلِ موجه و قابل‌قبولی از فرایندِ مضاعف‌سازیِ کامل در زبان فارسی ارائه داد؟ گردآوریِ داده‌ها به روشِ کتابخانه‌ای و با مراجعه به مراجعِ ساخت‌واژۀ زبان فارسی صورت گرفته است و الگوهای موردنظر با استفاده از «طرح‌واره‌های ساختمانیِ» معمول در رویکردِ دوگان‌سازیِ ساخت‌واژی تحلیل گردیده‌اند. در میانِ مهم‌ترین نتایجِ تحقیق که عمدتاً مؤید، و بعضاً مغایرِ یافته‌های چارچوبِ نظریِ مذکور بوده‌اند، می‌توان از موارد زیر یاد کرد: 1) الگوهای مضاعف‌سازیِ کامل در زبان فارسی محدود به سطحِ تحلیلِ ساخت‌واژی نمی‌شوند و دامنه‌ای متغیّر از واژه‌های منفرد تا ساخت‌های کاملِ نحوی را در بر می‌گیرند. 2) ویژگی‌های معناییِ مترتب بر برون‌دادِ فرایندِ مضاعف‌سازیِ کامل در زبان فارسی بسته‌به نوعِ الگوی موردنظر بر روی پیوستاری نسبی از معانیِ مؤلفه‌ایِ محض تا معانیِ اصطلاحی و استعاری تغییر می‌کند و در برخی از الگوها متأثر از تأثیراتِ بافتی است. 3) الگوهای حاصل از فرایندِ مضاعف‌سازیِ کامل در زبان فارسی بعضاً دارای ارزش سبکی هستند و در معرض محدودیت‌های کاربردیِ معین قرار دارند. 4) برخی از الگوهای مضاعف‌سازیِ کامل در زبانِ فارسی از جهاتِ مختلف، مخصوصاً از حیثِ ویژگی‌های معنایی، روشِ تحلیلیِ الگوی دوگان‌سازیِ ساخت‌واژی را به چالش می‌کشانند.



1. reduplication


[2]. pure full reduplication


[3]. medial full reduplication


[4]. final total reduplication


[5]. Morphological Doubling Theory (MDT)


[6]. SH. Inkelas & CH. Zoll

کلیدواژه‌ها

• زبان فارسی
• مضاعف‌سازی
• مضاعف‌سازی کامل
• نظریة دوگان‌سازیِ ساخت‌واژی

عنوان مقاله [English]

Full Reduplication in Persian

نویسندگان [English]

• Alireza Khanjan ¹
• Batool Alinezhad ²

¹

²

چکیده [English]

The present paper focuses on three distinct types of full reduplication processes in Persian (namely 'pure full reduplication', 'medial full reduplication' and 'final full reduplication') and examines their syntactic and semantic properties within the framework of Morphological Doubling Theory (MDT) (Inkelas and Zoll, 2005), an alternative approach aiming at resolving the problems with mainstream phonologically-based theories of reduplication. The question to be addressed here is: do the existing patterns of Persian full reduplication support Inkelas and Zoll's Morphological Doubling Theory? The data gathering process involved a library search of the existing Persian morphological studies(such as those by Kalbasi 1992 and Shaghaghi 2000) .The patterns in question were then analyzed using the MDT constructional schemas methodology. Among the most important results obtained, which are mostly in agreement (and partially in disagreement) with the predictions made by the MDT approach, the following are significant: 1) patterns of Persian full reduplication are not merely limited to the morpheme level,  but rather cover a full range of linguistic expressions from a single word to an entire syntactic construction; 2) depending on the RED pattern involved, semantic features of the output may vary on a relative continuum ranging from purely iconic to totally idiomatic/metaphorical meanings and, in some cases, they are affected by contextual parameters; 3) patterns of Persian full reduplication are sometimes of stylistic significance and are subject to certain register restrictions; and 4) some patterns of Persian full reduplication obviously challenge the MDT analytical methodology with regard to its semantic component.

کلیدواژه‌ها [English]

• Persian language
• reduplication
• full reduplication
• Morphological Doubling Theory (MDT)