وندِ ‌گروهی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه علاّمه طباطبایی

چکیده

ماهیت واژه‌بست و جایگاه آن، به استناد منابع موجود، در زبان‌های مختلفی مورد بررسی قرار‌گرفته ‌است. در این مقاله جایگاه این عنصر در ساخت زبان فارسی مطالعه شده است. یه بر معیارهای پیشنهادی درمتونِ مورد اشاره، واژه‌بست‌ها به انواع وندِ گروهی و جایگاه دوم تقسیم‌‌‌شده‌‌بستِ جایگاه دوم، فارغ از مقولة پایة اتصال، مقید به حضور در این جایگاه است و وندِ گروهی همیشه در حاشیة گروه قرار می‌گیرد. توزیعِ متفاوتِ واژه‌بست‌ها به صورت پیوستاری نمایش داده می‌شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phrasal Affix

نویسنده [English]

  • Vida Shaghaghi
چکیده [English]

This paper sketches an account of Persian clitics and their distributional idiosyncracies, and also subdivides them into two types. The first type, including genitive (ezafe) marker “=e”, pronominal enclitics (=am, =at, =aš, =emαn, =etαn&=ešαn), unspecified indefinite marker “=i”, specified indefinite marker “=i”& definite marker “=e”, is considered to be “second place” or “Wackernagel position” enclitics.  The second type, includes conjunction marker “=o”, definite object marker “=o”, additive subjunct “=am”, enclitic forms of verb “to be” (=am,=i, =e, =ast, =st, =as, =s, =im, =id &=and), & emphatic verbal particle “=hɑ”,) which are treated as phrasal affixes.  On my account, the order of Persian clitics is not independent of syntactic structures. The affix-like behavior of some enclitics provides evidence for inception of distributional changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • phrasal affix
  • second position clitic
  • pronominal enclitic
  • genitive (ezafe) marker
  • enclitic forms of verb “to be”

اصل مقاله

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

مراجع

اسلامی، محرم و صدیقه علیزاده لمجیری (1388). "ساختار تصریفی کلمه در زبان فارسی". زبان و ادب فارسی، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. ش. 211، 18- 1.
راسخ‌مهند، محمد (1384). "نشانة مطابقة مفعولی در زبان فارسی". مجموعه‌مقالات نخستین همایش انجمن زبان‌شناسی ایران. به کوشش دکتر مصطفی عاصی. 285- 275.
راسخ‌مهند، محمد (1385). "پی‌بست‌های ضمیری در فارسی". پژوهش علوم انسانی. دانشگاه بوعلی‌ سینا. ش. 12- 11، 38- 9.
راسخ‌مهند، محمد (1386). "توصیف افعال مرکبِ پی‌بستی و شیوۀ ضبط آنها در فرهنگ‌های فارسی". فرهنگ‌ نویسی. ویژه‌نامۀ فرهنگستان. ش. 1، 253- 236.
راسخ‌مهند، محمد (1387). "ضمایرتکراری در زبان فارسی". دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 4، 190- 183.
راسخ‌مهند، محمد (1388). "معرفه و نکره در زبان فارسی". دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 5، 104- 81.
راسخ‌مهند، محمد (1389). "واژه‌بست‌های فارسی در کنار فعل". پژوهش‌های زبان‌شناسی. ش. 3، 85- 75.
راسخ‌مهند، محمد (1392). "واژه‌بست‌ها به‌عنوان نشانۀ مطابقۀ فاعلی در فارسی". مجموعه‌مقالات نخستین همایش ملی بررسی واژه‌بست‌ در زبان‌های ایرانی. 78- 61.
راسخ‌مهند، محمد و راحله ایزدی‌فر (1391). "بررسی پیکره‌‌بنیاد مفعول‌نمایی افتراقی درمازندرانی". فصلنامۀ پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. د. 3، ش. 2 (پیاپی10)، 130- 115.
شریفی، شهلا (1390). "بررسی برخی نکات ساخت‌واژی در مورد واژه‌بست‌های ضمیری در گویش کاخکی". مجلۀ زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان. مشهد: دانشگاه فردوسی. ش. 5، 16- 1.
شقاقی، ویدا (1372). بررسی واژه‌بست در فارسی. رسالۀ دکتری چاپ نشده، دانشگاه تهران.
شقاقی، ویدا (1376). "واژه‌بست چیست؟ آیا در زبان فارسی چنین مفهومی کاربرد دارد؟" مجموعه‌مقالات سومین کنفرانس زبان‌شناسی. 158- 141.
شقاقی، ویدا (1392). "واژه‌بست جایگاه دوم در فارسی". مجموعه‌مقالات نخستین همایش ملی بررسی واژه‌بست ‌در زبان‌های ایرانی. 35- 13.
صادقی، علی‌اشرف (1371). "شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در فارسی معاصر". نشردانش. ش. 9، 25- 21.
قطره، فریبا (1386). "مشخصه‌های تصریفی در زبان فارسی امروز". ‌دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 3، 82- 52.
مفیدی، روح‌الله (1386). "تحول نظام واژه‌بستی در فارسی میانه و نو". دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 3، 153- 133.
نغزگوی کهن، مهرداد (1389). "از واژه‌بست تا وندِ تصریفی، بررسی تحول تاریخی بعضی واژه‌بست‌های فارسی جدید". دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 6، 99- 77.
واحدی لنگرودی، محمد‌مهدی و شیرین ممسنی (1383). "بررسی پی‌بست‌های ضمیری در گویش دلواری". مجلۀ گویش‌شناسی. ش. 3، 82- 64.
واحدی لنگرودی، محمد‌مهدی (1385). "بررسی ساخت‌های غیرشخصی (قالبی) در چهارگونة زبانی". دستور. ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان. ش. 2، 71- 34.

Anderson, S. R. (1992). A-morphous morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Anderson, S. R. (1996). “How to put your clitics in their place, or why the best account of second-position phenomena may be something like the optimal one”. The linguistic review, 13(3-4): 165-91.
Anderson, S. R.  (2005). Aspects of the theory of clitics. Oxford: Oxford University Press.
Billings, Loren, A. (2002). “Phrasal clitics”. Journal of Slavic Linguistics, 10 (1-2): 53-104.
Bögel, T. and M. Butt (2010). “Possessive clitics and ezafe in Urdu”. In Morphosyntactic Categories and the Expression of Possession. Kersti Börjars, David Denison, Alan Scott (eds.), 290-316.
Barbu, Ana Maria (1998). Complexul verbal. Ms. Institutul de Cervcetări în Informatică: Bucuresti.
Booij, G. (2007). The grammar of words. 2nded. Oxford: Oxford University Press.
Bošković, Željko. )2001(. On the nature of the syntax-phonology interface: cliticization and related phenomena. Amsterdam: Elsevier.
Croft, W. (1990). Typology and Universals. Cambridge: Cambridge University Press.
Crysmann, Berthold (2000). “Clitics and coordination in linear structure”. In Clitics in phonology, morphology and syntax. Birgit Gerlach and Janet Grijzenhout (eds.), 121–160. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins.
Gerlach, B. (2002). Clitics between syntax and lexicon. Amsterdam: John Benjamins.
Ghomeshi, Jila. (1997). Non-projecting nouns and the ezafe construction in Persian. Natural Language and the Linguistic Theory, 15(4): 729-788.
Givón, Talmy (1971). “Historical syntax and synchronic morphology: an archaeologist's field trip”. In: Proceedings from the Seventh Regional Meeting of the Chicago Linguistic Society, 394-415.
Halpern, Aaron (1995). On the placement and morphology of clitics. Stanford: CSLI Publications.
Halpern, Aaron (1998(. “Clitics”. In Handbook of morphology. A. Spencer & A. M. Zwicky (eds.). London: Blackwell.
Halpern, A. & A. M. Zwicky (eds.) (1996). Approaching second, second position clitics and related phenomena. Stanford: CSLI Publications.
Harrison, David K. (1997). “The morphology of special NP clitics: the definite article in Albanian”. In Yale Amorphous Linguistic Essays. Studies in the morphosyntax of clitics. Lizanne Kaiser (ed), 45–73. New Haven: Yale University.
Kalluli, Dalina and Liliane Tasmowski (2008). Clitic doubling in the Balkan languages. Amsterdam: John Benjamins.
Klavans, Judithe (1982). Some problems in a theory of clitics. Bloomington: Indiana University Linguistics Club.
Klavans, Judithe (1985). “The independence of syntax and phonology in cliticization.” Language 61, 95-120.
Legendre, Geraldine (1996). “Clitics, verb (non-) movement, and Optimality in Bulgarian”. Technical Report JHU-CogSci –96 –5. Baltimore: Johns Hopkins University.
Legendre, Geraldine (2000a). “Morphological and prosodic alignment of Bulgarian clitics”. In Optimality Theory: syntax, phonology, and acquisition, Joost Dekkers, Frank vander Leeuw, and Jeroen van de Weijer (eds.). Oxford: OUP, 423–462.
Legendre, Geraldine (2000b). “Positioning Romanian verbal clitics at PF: an Optimaliy- theoretic analysis”. In Clitics in phonology, morphology and syntax. Birgit Gerlach and Janet Grijzenhout (eds.). Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins, 219–254.
Marantz, Alec (1988). “Clitics, morphological merger, and the mapping to phonological structure”. In Michael Hammond & Michael Noonan (eds.): Theoretical morphology: approaches in modern linguistics. San Diego: Academic Press, 253–70.
Miller, Philip (1992). Clitics and constituent in Phrase Structure Grammar. New York: Garland.
Miller, Philip and I. Sag (1997). “French clitic movement without clitics or movement”. Natural Language and Linguistic Theory 15, 573-639.
Monachesi, Paola (1995). A grammar of Italian clitics. PHD. diss. Tilburg University.
Nevis, Joel A. and Brian D. Joseph, (1993). “Wackernagel affixes: evidence from Balto-Slavic”. Geert Booij and Jaap van Marle (eds.): Yearbook of morphology 1992. Dordrecht: Kluwer, 93–111.
Nevis, Joel A., Brian D. Joseph, Dieter Wanner and A. M. Zwicky (1994). Clitics a comprehensive bibliography 1892-1991. Amsterdam: John Benjamins.
O’Connor, Rob (2004). Information structure in Lexical-Functional Grammar: The discourse-prosody correspondence in English and Serbo-Croation. Ph.D. diss. University of Manchester.
Pappas, Panayiotis A. (2004). Variation and morphosyntactic change in Greek, from clitics to affixes. Hampshire: Palgrave MacMillan.
Russi, Cinzia (2008). Italian clitics: an empirical study. Berlin: Mouton de Gruyter.
Sadock, J. (1995). “Multi-hierarchy view of clitics”. Papers from the parasession on clitics. Chicago: Chicago Linguistics Society, 258–279.
SamVelian, Pollet (2007). "A (phrasal) affix analysis of the Persian Ezafe". Journal of Linguistics, 43: 605-645.
SamVelian, Pollet (2008). “The ezafe as a head-marking inflectional affix: evidence from Persian and Kurmanji Kurdish”. In S. Karimi & V. Samiian & D. Stillo (eds.). Aspects of Iranian Linguistics: Papers in honor of Mohammad Reza Bateni. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 339-63.
SamVelian, Pollet and Jesse Tseng (2010). “Persian object clitics and the syntax-morphology interface”. Proceedings of the 17th international conference on Head-Driven Phrase Structure Grammar. Stanford: CSLI Publications.
Somers Wicka, Katerina (2009). From phonology to syntax: pronominal cliticization in Otfrid’s Evangelienbuch. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Spencer, A. and A. R. Luis (2012). Clitics, an introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Spencer, A. and A. M. Zwicky (eds.) (1998). Handbook of Morphology. London: Blackwell.
Sportiche, Dominique (1998). Partitions and atoms of clause structure: subjects agreement, case and clitics. London: Taylor & Francis Routledge.
Sproat, R. (1988). “Bracketing paradoxes, cliticization and other topics: the mapping between syntactic and phonological structure”. In Morphology and modularity. M. Everaert, et al. (eds.). Dordrecht: Foris, 339-60.
Taylor, A. (1990). Clitics and configurationality in ancient Greek. Doctoral diss. University of Pennsylvania.
Wackernagel, Jacob (1892). "Über ein Gesetz der Indo-Germanischen Wort-stellung". Indogermanische Forschungen, 1, 333-436.
Zwicky, Arnold M. (1977). On clitic. Bloomington: Indiana University Linguistics Club.
Zwicky, Arnold M.  and G. Pullum (1983). “Cliticization vs. inflection: English n’t”. Language 59, 502-513.
Zwicky, Arnold M.  (1987). “Suppressing the Zs”. Journal of Linguistics 23, 133-148.
Zwicky, Arnold M.  (1994). “What is a clitic?” In Clitics, a comprehensive bibliography, 1892-1991, Joel A. Nevis & Brian D. Joseph & Dieter Wanner, and A. M. Zwicky (eds.). Amsterdam: John Benjamins, xii–xx.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار