2024-03-28T14:24:10Z
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=358
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
شناسنامه: سال نهم، شمارة دوم، پیاپی هجدهم، پاییز و زمستان 1392
2013
11
22
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1584_e4b651339d9e4aff3651157a58a4e7ed.pdf
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
بررسی فرایندهای واژهسازی در شعر نو، شعر مدرن وشعر پستمدرن: مطالعۀ موردی نیما، شاملو و براهنی
فریبا
قطره
هاجر
آقاابراهیمی
پژوهش حاضر به بررسی فرایندهای واژهسازی در نمونههایی از اشعار نیما، شاملو و براهنی بهعنوان پیشگامان شعر نو، مدرن و پستمدرن میپردازد. واژههای حاصل از انواع فرایندهای واژهسازی، و نیز واژههایی که ویژۀ زبانِ این شاعران بودند شمارش شدند. یافتههای این پژوهش نشان داد که در شعر نیما فرایند ترکیب با 57.97%، در شعر شاملو فرایند اشتقاق با 46.92% و در شعر براهنی هر دو فرایند با 38.27% پرکاربردترین فرایندهای واژهسازی هستند. در شعر نیما 23.71%، در شعر شاملو 36.61% و در شعر براهنی 22.5% از مجموع واژهها متعلق به زبانِ شعر آنان است و به این ترتیب واژهسازی در شعر مدرن شاملو بیشتر از شعر نوی نیما و شعر پستمدرن براهنی است. علاوهبراین، تنوع واژگانی در شعر شاملو بیشتر است، از مجموع واژههای ویژۀ شعرِ او 20% اسم، 53.07% صفت و 26.92% قیدند، درحالیکه 76.81% از واژههای ویژۀ شعر نیما و 64.19% از واژههای ویژۀ شعر براهنی، یعنی بخش عمدهای از مجموع واژهها، صفتاند و با توجه به ویژگیهای سبکیِ شعر نو، شعر مدرن و شعر پست مدرن، میتوان گفت که این تفاوت نتیجۀ تفاوت نگرش این سه شاعر است، یعنی در حالی که برای نیما و براهنی کنشگر کانون توجه است، شاملو به کنش و ویژگیهای آن نیز توجه ویژه دارد.
واژهسازی
ترکیب
اشتقاق
نیما یوشیج
احمد شاملو
رضا براهنی
2013
11
22
1
15
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1583_ca839abe9cf1b5824f7155373baffc11.pdf
براهنی، رضا
تسلیمی، علی
رهنما، تورج
شاملو، احمد
شقاقی، ویدا
شمیسا، سیروس
طاهباز، سیروس
یاحقی، محمدجعفر
Beard, R.
Booij, G.
Katamba, F. and Stonham, J.
Hassan, I.
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
سببیسازی بهعنوان فرایند تغییر ظرفیت در زبان کردی
ابراهیم
بدخشان
کورش
قدمی
نظریۀ ظرفیت، واژگان، از جمله افعال، را بر اساس نوع وابستههای همراهِ آنها در جمله، دارای ظرفیت میپندارد. در هر زبان فرایندهای مشخصی، از طریق تعداد متممهای نحوی در یک بند و یا بهوسیلۀ تغییر نقشهای معنایی موضوعهای یک محمول، باعث تغییر در ظرفیت فعل میشوند. در این مقاله سعی شده است تا با اتخاذ چارچوب نظریۀ ظرفیت، به تجزیه و تحلیل ساختهای سببی در زبان کردیِ سورانی پرداخته شود. جملهها و دادهها ابتدا از متونِ مکتوب و گفتار عادیِ گویشوران استخراج و سپس، جهت توصیف و تحلیل، طبقهبندی شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در پایان نتیجه گرفتیم که سببیسازی ازجمله فرایندهای افزایشِ ظرفیت است، که باعث تغییر نوع و تعداد وابستههای فعل در جمله، در زبان کردیِ سورانی میشود.
سببیسازی
نظریۀ ظرفیت
زبان کردی
تغییر ظرفیت
2013
11
22
15
38
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1585_959837ba1e8ec5f837091506cea1fcc6.pdf
اشمیت، رودیگر
دبیرمقدم، محمد
رهحمانی، مهنسوور
Allerton, D. J.
Alsina, A.
Baker, M.
Burzio, L.
Comrie, B.
Comrie, B.
Cooreman, A.
Croft, W.
Dixon, R. M. W. and A. Y. Aikhenvald
Dixon, R. M. W.
Falk, Y. N.
Gibson, J.
Helbig G. and W. Schenkel
Marantz, A.
Palmer, F. R.
Porter, N. ed.
Tesnière, L.
Zubizarreta, M. L.
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
بازنمایی کنشگران اجتماعی در گفتمان سیاست خارجیِ محمدرضا پهلوی براساس مدل اجتماعی-معنایی فان لیوون
هما
اسدی
فرهاد
ساسانی
تحلیل انتقادی گفتمان با واردکردن مفاهیم قدرت و ایدئولوژی به واکاوی روابط نابرابر قدرت و رمزگشایی ایدئولوژیهای پنهانشده در متنها میپردازد. در این پژوهش بر اساس مدل بازنمایی کنشگران اجتماعی فان لیوون (2008) و از طریق تحلیل ﻣﺆلفههای گفتمانمدار در متنهای مربوط به سیاست خارجیِ محمدرضا پهلوی، چگونگی بازنمایی کنشگران اجتماعی و ارجاعهای بهکاررفته در گفتمان سیاست خارجیِ او بررسی میشود، تا از این رهگذر نشان داده شود که چگونه این بازنماییها در راستای برجستهسازی و حاشیهرانی مفاهیم دلخواه و غیردلخواه بهکارگرفته میشوند. نتایج نشان میدهد که بازنماییِ کنشگرانِ اجتماعی، در متنهای سیاست خارجیِ شاه، با استفاده از ارجاعهای مختلف و متناسب با هدف و قصدی که وی دنبال میکند، صورت میپذیرد. هویتهای "خودی" غالباً به صورت مثبت و فعال بازنمایی میشوند، درحالیکه هویتهای "دیگری" به صورت منفی بازنمایی میشوند. همچنین نتایج نشان میدهد که شاه برای ارجاع به هویتهای "خودی" بیشتر از ﻣﺆلفۀ پیونددهی و هویتدهی رابطهای استفاده میکند و برای ارجاع به هویتهای "دیگری"ﻣﺆلفۀ ارزشگذاری را بیشتر بهکار میگیرد.
کنشگران اجتماعی
محمدرضا پهلوی
سیاست خارجی
برجستهسازی
حاشیهرانی
2013
11
22
39
64
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1586_cc9269220fb6af659e891d3fe14e87f0.pdf
ادیبزاده، مجید
پهلوی، محمدرضا
ساسانی، فرهاد
مهدوی، عبدالرضا
Fowler, Roger
Gasiorowski, Mark
Halliday, M. A. K.
Halliday, M. A. K. and Christian Matthiessen
Herrmann, Richard
Keddie, Nikki
Ramazani, Rouhollah
Van Dijk, Teun
Van Dijk, Teun
Van Leeuween, Theo
Wodak, Ruth and Michael Meyer
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
نظام آوایی زبان فارسی در آینة آمار
محرم
اسلامی
افشین
رحیمی
سودابه
اسلامی
در پژوهش حاضر، با تحلیل آماریِ ویژگیهای واجیِ موجود در 54391 واژة فارسی، کوشیدهایم تا جنبههایی از سازوکار نظام آوایی زبان فارسی را با زبان آمار بیان کنیم. جنبههای واجی-آماریِ موجود در واژگان (ذهنی) فارسیزبانها، که در این تحقیق به آن پرداختهایم، مواردی مانند الگوی تکیة واژه در زبان فارسی، هجا و تعداد هجا در واژة فارسی، واجآراییِ واژههای فارسی، بسامد طبقات طبیعی واجی در کل دادهها، بسامد طبقات طبیعی واجی در درون هجا، واجآراییِ خوشههای همخوانی، هجای بینشان و بهینه در زبان، فراوانی واجها در زبان فارسی و مسائل مشابه را دربرمیگیرد. در انتخاب واژهها، ابتدا یک پیکرة متنی ده میلیون کلمهای مورد تجزیة ساختواژی قرار گرفت و در ادامه با حذف صورتکلمهها و نیز کلمات خارجی فهرست واژهها به دست آمد و سپس این فهرست با فرهنگ معاصر فارسی امروز مقابله شد و مدخلهای جدید با بسامد 1 به فهرست واژگان اضافه شد و سپس کل واژهها از نظر اطلاعات واجی فوق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق واجی-آماری از یک سو مؤید اصول و مفاهیم واجشناختی مانند طبقة طبیعی واجی، فرایندهای واجی، ساختمان سلسلهمراتبیِ هجا و غیره است و از طرف دیگر بسامد واجها و زنجیرههای واجی را بازگو میکند، که در نتیجة آن پیوستار بینشانی و نشانداری در نظام آوایی زبان مشخص میشود.
تحلیل واجی- آماری
نظام آوایی
واژگان
واجآرایی
زبان فارسی
2013
11
22
65
90
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1587_1195a257056b91ce0863f481a719170f.pdf
احمدی، مهدی و محمود بیجنخان
اسلامی، محرم، مسعود شریفی آتشگاه، صدیقه علیزاده لمجیری، و طاهره زندی
اسلامی، محرم و محمود بیجنخان
اسلامی، محرم
اسلامی، محرم و صدیقه علیزاده لمجیری
اسلامی، محرم و سمانه ابهری و صفورا فداییزاده
ثمره، یداله
سامعی، حسین
صدری افشار، غلامحسین، نسرین حکمی و نسترن حکمی
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
Alamolhoda, Seyyed Morteza
Ladd, D. Robert
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
نگاهی به پایه، تکیۀ دومین و تکیۀ متناوب در زبان فارسی
فاطمه
علوی
در این مقاله به بررسی سه مفهوم «پایه»، «تکیۀ دومین» و «تکیۀ متناوب» در نظریههای واجشناسیِ نوایی میپردازیم. این سه مفهوم، در بررسیهای آواشناختی و واجشناختی در زبان فارسی، عمدتاً نادیده گرفته شدهاند. مشخصکردنِ حدود و مرزهای پایه در هر زبان، بر اساس تکیۀ آن زبان صورت میگیرد و بنابراین به حوزۀ واحدهای زبرزنجیری و، به طور مشخص، به قلمرو واجشناسیِ نوایی مربوط میشود. در واقع پیشنیازِ مشخصکردنِ مفهوم پایه در هر زبانی، از جمله فارسی، تعیینِ تکیۀ دومین و تکیۀ متناوب است. در این تحقیق، که به روش توصیفی و نظری انجام شده است ما ابتدا نظریههای موجود درباره تکیه دومین در فارسی را همراه با توضیحاتی در رد یا تأئید آنها آوردهایم و پس از آن احتمال وجود تکیه متناوب در فارسی و نظریههای موجود در این حوزه را بررسی کردهایم. در مرحله بعد دستگاه تکیهای و پایههای فارسی و مقید یا نامقیدبودنِ هرکدام به صورت جداگانه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج این پژوهش و با توجه به اینکه تکیۀ متناوب در زبان فارسی وجود ندارد، بدون توجه به وجود یا نبود تکیۀ دومین، این زبان دستگاه تکیهایِ نامقید دارد. یافتههای این تحقیق همچنین وجود سطحی به نام پایه را، بهعنوان محلی برای تعیین تکیه در سلسلهمراتب نواییِ فارسی، رد میکند و بر آن است که در نظر گرفتنِ پایه در زبان فارسی، کار تحلیل تکیه را دشوار میکند. الگوی تکیۀ فارسی را بهآسانی میتوان با بررسی تعامل واجشناسی و ساختواژه و تعیین اصولی بر همین اساس، تبیین کرد.
پایه
تکیۀ دومین
تکیۀ متناوب
سلسله مراتب نوایی
2013
11
22
91
112
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1588_0b330459227b98ac42c393c1a00f5db7.pdf
بوبان، نگار
جمشیدی، مهناز
حقشناس، علیمحمد
خانلری، پرویز
راسخمهند، محمد
سامعی، حسین
طبیبزاده، امید
طبیبزاده، امید
مدرسی قوامی، گلناز
مشکوهالدینی، محمدمهدی
موسوی، ندا
وحیدیان کامیار، تقی
Al-Mohanna, F. M.
Amini, A.
Bakovic, E.
Carr, Ph.
Catford, J. C.
Chodzko, A.
Fergusen, C. A.
Haghshenas Lari, A. M.
Halle, M.
Halle, M.
Halle, M. and J. R. Vergnaud
Hayes, B.
Hayes, B.
Heny, J. M.
Kahnemuyipur, A.
Lazard, G.
Munro, P.
Nye, G. E.
Platts, J. and G. Ranking
Rastorgueva, V.
Salemann, C. and V. Zhukovski
Selkirk, E. O.
Towhidi, J.
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
بررسی تلفظ واکه شوا توسط فارسی زبانان: کاربرد آواشناسی آکوستیکی برای اهداف آموزشی
نجمه
علیمردانی
بتول
علینژاد
تحلیل صوتشناختیِ آواهای گفتار با اهداف مختلفی انجام میشود، که مقاصد آموزشی یکی از آنها است. در آموزش زبان دوم معمولاً گفته میشود که فراگیران، واکههای ناآشنای زبان دوم را مشابهِ نزدیکترین واکه به زبان خودشان تلفظ میکنند. از آنجا که تلفظ در یادگیری زبان و ایجاد ارتباط مؤثر است، در این مقاله ویژگیهای صوتشناختیِ تلفظ واکۀ ناآشنای [] انگلیسی آمریکایی توسط فراگیران فارسیزبان، بررسی شده است. به این منظور متغیرهای آکوستیکیِ سازههای اول، دوم و سوم در پارهگفتارِ ضبط شده، با معادلِ تلفظ آن توسط فرد بومیِ انگلیسی آمریکایی (AE)، در تلفظ دو واکۀ [] و [e] مقایسه شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان داده است که متغیر سازۀ اول و دوم در واکۀ []، در تلفظِ دو گروهِ گویشوران، اختلاف معنادار نشان داده است ولی سازۀ سومِ این واکه اختلاف معناداری نشان نمیدهد؛ در مورد هر سه سازۀ اول واکة [e]، اما، اختلاف معناداری گزارش شده است. درنهایت، در مواردی که اختلاف هریک از متغیرهای مذکور معنادار بوده است، بر اساس ملاحظات صوتشناختی، جهت بهبود تلفظ واکههای مورد نظر نزد فارسیزبانان، توصیههایی آموزشی ارائه گردیده است.
واکۀ شوا
سازه
زبان انگلیسی
فراگیرانِ فارسیزبان
آواشناسیِ صوتشناختی
2013
11
22
113
128
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1589_1e92ab74f5f0025da85186a0a813de33.pdf
شیخسنگتجن، شهین و محمود بیجنخان
علینژاد، بتول و فهیمه حسینیبالام
فرای، دی. بی.
محمدی، امید و جمشید پورقریب
Bauman-Waengler, J.
Clark, J and C. Yallop
Harington, J. and S. Cassidy
Hillenbrand, J. and L. A. Getty and M. J. Clark and K. Wheeler
Hunter, G. and H. Kebede
Iverson, P. and B. G. Evans
Iverson, P. and P. K. Kuhl
Kewley-Porr, D. and R. Akahane-Yamada and K. Aikaea
Lacabex, E. G., Lecumberri, M. and M. Cooke
Ladefoged, P.
Ladefoged, P.
Ogden, R.
Rahimpour, M. and M. Saedi
Roach, P.
Samareh, Y.
Thyler, N. and L. Hichson and B. Dodd
Vergun, A.
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
ساخت نحوی بدل و بند موصولی توضیحی در زبان فارسی
سولماز
محمودی
تفاوت رفتار نحویای که بندهای موصولی و بدل فارسی براساس خوانش معناییِ خود در هر جمله نشان میدهند، توجیه نحوی دارد. به بیانی دیگر، این تفاوت ناشی از محل استقرار فرافکنِ متممنما و گروه حرف تعریف در میان سایر فرافکنهای نقشی جمله است. در این پژوهش بند موصولی، به صورت افزوده، و بدلها، به صورت افزودگی یا همپایگی، ترسیم میشوند. در حالی که با ترسیم افزودگی بهجای افزوده، نمودارهای بند موصولی و بدل یکی میشوند. بنابراین اگر به پیروی از زبانشناسانی همچون هگمن، که افزوده را به صورت افزودگی در نظر میگیرند، این حد افراط را قبول کنیم، تمایز آن ساختها مشخص نمیشود. بدلها خود نوعی ساخت موازی در نظریۀ عمومی زبان تلقی میشوند. ملاک تشخیص این ساختها، ملاکهای ساختاری و معناشناختی است. نمودار درختی و ویژگی معنایی آنها حاکی از تمایز این ساختها با ساختهای موصولی و متممی است. در این پژوهش سعی میشود پس از ارائۀ توصیفی جامع از ساختهای موازی، بهخصوص بدل در زبان فارسی، کاراییِ رویکرد نحوی در این زمینه بررسی شود و تحلیلی جامع از این ساختها همراه با توصیف مقولات مورد نظر، برمبنای ویژگیهای دستوری، به دست داده شود.
عبارت معترضه
بدل
بند موصولیِ توضیحی
افزوده
افزودگی
2013
11
22
129
158
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1590_efac466fe10a5d643f36498750ea164f.pdf
آرین، آرمان
باغینیپور، مجید
باغینیپور، مجید
شعبانی، منصور و همکاران
ماهوتیان، شهرزاد
محمودی، سولماز
هدایت، صادق
Auran, C. and Loock,R.
Chang, H. Y. and C. Wu
De Vries, M.
Ghomeshi, J.
Haegeman, L.
Haspelmath, M.
Sooran, P.
Te Velde, J.
زبان و زبانشناسی
23223847
23223847
1392
9
18
مطالعات بختیاری: واجشناسی، متن، واژهنامه. اریک آنونبی و اشرف اسدی، اوپسالا، انتشارات دانشگاه اوپسالا، 2014، 222 صفحه
مرتضی
طاهری اردلی
کشور ایران با تنوع قومی و زبانیِ بسیار گسترده، همواره از اهمیت ویژهای برای مطالعاتِ فرهنگی و زبانی برخوردار بوده است اما متأسفانه تحقیقاتِ انجامگرفته پیرامون میزانِ زوال یا بقای گونههای زبانی، در بسیاری از موارد، خبر از رو به زوال بودنِ آنها در آیندهای دور یا نزدیک دارد (بشیرنژاد، 1390). از طرفی دیگر، علیرغم تلاشهای گسترده در مراکز پژوهشیِ داخل و خارج از کشور، بخش اعظمی از این سرمایههای زبانی بدون بررسی باقی مانده و یا نیازمند مطالعه و تحقیق بیشتر است. اریک آنونبی در راستای ثبت و ضبط جنبههای مختلف این گنجینههای زبانی، با مطالعاتِ خود از سال 2003 بر روی گویشها و زبانهای رایج در ایران، بهویژه گویشهای جنوب غربی ایران، سرآغازِ پروژهای عظیم در مطالعات گویشی را رقم زده است، که بازنمود آن را میتوان در تدوینِ وبگاهِ اطلسِ زبانهای ایران مشاهده کرد، که در زمان نگارشِ این نوشته، مراحل آغازی و آزمایشی خود را طی میکند. همچنین، به تازگی انتشارات دانشگاه اوپسالای سوئد کتابی با عنوان "مطالعات بختیاری: واجشناسی، متن، واژهنامه" منتشر کرده است که اریک آنونبی و اشرف اسدی، در این کتاب، با نگاهی زبانشناختی، به مطالعه و بررسی بخشهای مختلف زبان بختیاریِ گونة شهر مسجدسلیمان پرداختهاند. نگارندگان این اثر بر این باورند که این پژوهش تلاشی است در جهت پاسخگویی به برخی از سؤالات و ابهاماتی که درکتاب لوریمر (1922)، دربارة بختیاری، مطرح شده و تا به امروز بدون پاسخ مانده است.
مطالعات بختیاری: واجشناسی
متن
واژهنامه. اریک آنونبی و اشرف اسدی
2013
11
22
161
168
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1591_baac83d52c55078ec2da1d7deb14b6f1.pdf
بشیرنژاد، حسن
طاهری، اسفندیار
Dixon, R. M. W.
Lorimer, David L. R.
Mann, O.
Sadat-Tehrani, N.
Snider, K. and J. Roberts
Windfuhr, G.