TY - JOUR ID - 7113 TI - ساخت واژه مرکب در زبان فارسی JO - زبان و زبان‌شناسی JA - LSI LA - fa SN - 23223847 AU - غنچه پور, موسی AD - دانشگاه فرهنگیان Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 15 IS - 30 SP - 157 EP - 190 KW - اصل فرافکنی KW - زایشی KW - موضوع KW - مجاورت DO - N2 - در این مقاله رویکرد‌های متفاوتِ دستور زایشی یعنی نظریه‌های گشتارگرا، واژگان‌گرا و حاکمیت و مرجع‌گزینی در نحوۀ شکل‌گیری و ساخت ترکیب فعلی و غیرفعلی در زبان فارسی بررسی می‌شوند. شواهد مطالعه، یافته‌ها نشان می‌دهد که نقش‌ دستوریِ سازه‌ها و گزاره‌های انتزاعی در رویکرد‌های گشتارگرا سازوکار کافی برای ساخت ترکیب ارائه نمی‌‌دهند و ناقض اصل بازیابی هستند. رویکردهای واژگان‌گرا نمی‌توانند ترکیب‌های دو موضوعی و ترکیب‌هایی که در ساخت آنها از موضوع بیرونی و فرایند‌های نحوی استفاده شده است را تبیین کنند. چارچوب زیرمقوله‌ای فعل در رویکرد افراطیِ نظریۀ حاکمیت و مرجع‌گزینی رعایت نمی‌شود، موضوع در مجاورت ستاک برگرفتۀ فعلی نیست و از اصل فرافکنی تخطی صورت می‌گیرد. همچنین، در این رویکرد برخلاف ماهیت اشتقاقیِ وند، نمود ترکیب برگرفته از وند تصریفیِ تحت حاکمیت گرۀ تصریف ملاحظه می‌شود. رویکرد اعتدالیِ حاکمیت و مرجع‌گزینی نیز قادر به توضیحِ حالت‌بخشیِ هستۀ فعلی به سازۀ غیرمجاور نیست. تحلیل داده‌های واژه‌های مرکبِ فعلی و غیرفعلیِ زبان فارسی نشان داد که رویکرد تعاملیِ نحوی- صرفی برای توصیف و تبیینِ ترکیب کارآمدتر است.   UR - https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_7113.html L1 - https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_7113_d2eafc422103a4d507c967786445e77f.pdf ER -