انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2015
01
16
وزن و قافیه، دو معیار برای تعیین قدمت اشعار شفاهی: مطالعۀ موردی در وزن و قافیۀ کلامات یارسان
1
16
FA
مسعود
محمدیراد
دانشگاه بوعلی سینا
rad.masud@gmail.com
اُمید
طبیبزاده
دانشگاه بوعلی سینا
otabibzadeh@yahoo.com
کلامات، نام سرودههای مذهبی یارسان به زبان گورانی است که در زمرۀ سرودههای شفاهی ایرانی قرار میگیرد. در این مقاله قصد داریم با بررسی تعدادی از کلامات یارسان، تنوع وزن و قافیه را در این متون بررسی کنیم. به این منظور به بررسی چند متن، که اطلاع درستی از تاریخ نگارش آنها در دست نیست، میپردازیم و با بررسی شیوۀ تثبیت وزن و قافیه در این اشعار، قدمت آنها را نسبت به هم تعیین میکنیم. تنوع وزن و قافیه در کلامات یارسان مبنایی روششناختی در اختیار ما قرار میدهد، که براساس آن میتوان نشان داد که متون قدیمتر تنوع وزن و قافیۀ بیشتر، و متون جدیدتر وضعیت تثبیتشدهتری دارند.
کلامات یارسان,گورانی,وزن,قافیه
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1875.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1875_943c50b04fcbcd31004762f5320593e7.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2015
01
16
بررسی دامنۀ نفوذ، گسترش و دگرگونیِ معناییِ واژههای فارسیِ شطرنج در زبان انگلیسی
17
30
FA
فردوس
آقاگلزاده
دانشگاه تربیت مدرس
aghagolz@modares.ac.ir
حسین
داوری
دانشگاه دامغان
h.davari@du.ac.ir
نفوذ و گسترش شایان توجه واژههای زبان فارسی، در ادوار مختلف، در زبانهای گوناگون، از جمله موضوعات قابل توجه در حوزۀ ریشهشناسی و مطالعات تاریخی است. از جمله زبانهایی که در طول تاریخ، به طور غیرمستقیم، وام گیرندۀ واژههایی از زبان فارسی بودهاند، میتوان به زبانهای اروپایی، و از آن جمله انگلیسی، اشاره کرد. بررسی این دسته از واژهها خود ارائهکنندۀ تصویری گویا از فرهنگ، تمدن و رویدادهای اجتماعی و تاریخی ایرانزمین است. بنابراین، در این مقاله، با بهره­گیری از پیکره حاصل از بررسی جامع ریشه­شناختی واژه­های فارسی در زبان انگلیسی، با شیوهای توصیفی ـ تحلیلی، به طور مشخص به سیر انتقال و گسترش شگرف چهار واژۀ فارسیِ بازی شطرنج در زبان انگلیسی پرداخته میشود. نتیجه حاصل نه­تنها تصویری از دامنه نفوذ این واژه­ها را ترسیم می­نماید، بلکه ابعادی ارزشمند از دگرگونی­های معنایی و آوایی را در این دسته از واژه­های قرضی آشکار می­سازد.
ریشهشناسی,دگرگونی معنایی,زبان فارسی,زبان انگلیسی,واژههای قرضی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1876.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1876_d0021c3ddcddd6e906aa389d1dc9ef76.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2014
12
22
نگاهی به قدرت و جنسیت از منظر ادب و بیادبی در رمانهای نوجوانانِ فارسیزبان
31
56
FA
حسین
رحمانی
0000-0003-2570-6256
دانشگاه پیام نور
hosein_rahmani@pnu.ac.ir
پژوهش حاضر به بررسیِ تأثیر قدرت و جنسیت در اتخاذ رویکردهای مؤدبانه یا بیادبانه از سوی شخصیتهای قدرتمند و ضعیف، و نیز مردان و زنان، در ده رُمانِ برگزیدۀ نوجوانان فارسیزبان، بر اساس نظریۀ ادبِ براون و لوینسون، و نظریۀ بیادبیِ کالپپر میپردازد. رمانهای نوجوانانِ فارسیزبانِ منتشرشده در فاصلۀ سالهای 1391- 1381، جامعۀ پژوهش را تشکیل میدهد و آثار مورد بررسی بر پایۀ معیارهای تألیفیبودنِ اثر، گفتوگومحوربودنِ داستان، مورد تأییدبودن از سوی صاحبنظران، و . . . انتخاب شده است. دادههای پژوهش با استفاده از آزمون آماریِ خی دو، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل نشان میدهد که قدرت و ادب رابطۀ معکوسی باهم دارند، یعنی هرچه قدرت افراد بیشتر باشد، از استراتژیهای بیادبیِ بیشتر و هرچه جایگاه قدرت ضعیفتر باشد، از استراتژیهای ادبِ بیشتری استفاده میکنند. بر همین اساس، مشخص شد که شخصیتهای زن، در برخورد با شخصیتهای مرد، رفتار زبانیِ مؤدبانهتری دارند و شخصیتهای مرد، بیشتر از شخصیتهای زن از استراتژیهای بیادبی استفاده میکنند.
ادب,بیادبی,رمان نوجوانانِ فارسیزبان,قدرت,جنسیت
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1877.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1877_34dc677a70f388855cfbac75c5bfe9b7.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2014
12
22
دگرگونیهای دستوریِ فارسی معاصر در آینۀ مطبوعات ورزشی
79
80
FA
والی
رضایی
دانشگاه اصفهان
vali.rezai@fgn.ui.ac.ir
فهیمه
جمالی
کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه اصفهان
fahimeh.jamali@gmail.com
زبان بهعنوان نهادی اجتماعی که مهمترین نقش آن ایجاد ارتباط است،به منظور برآوردنِ نیازهای ارتباطیِ سخنگویانِ خود متحول میشود. با توجه به ویژگیهای خاصِ مطبوعات ورزشی، نوآوریهای زبانیِ بیشتری در این نوع مطبوعات رخ میدهد. در این تحقیق سعی شده است،ضمن جمعآوری و دستهبندیِ نوآوریهای دستوری در متون مطبوعات ورزشی فارسی معاصر (فارسی نوشتاریِ گونۀ مطبوعاتی)، این نوآوریها،در چارچوب اصول مربوط به دگرگونی دستوری،مورد بررسی و تحلیل قرارگیرند. این مطالعه، تحقیقی دادهبنیاد است که در آن متون مورد نظر بررسی و جملههایی که حاوی نوعی دگرگونی دستوری بودهاند، استخراج شدهاند. ساختهایی بهعنوان نمونۀ تغییر گردآوری شدهاند، که در جامعۀ آماری به صورت متعدد ظاهر شدهاند، و ساختهایی، که بسامد معدودی داشتهاند، نادیده گرفته شدهاند. یافتههای این تحقیق نشان میدهدکه مطبوعات ورزشی، به علت اینکه کمتر در قید زبان معیارند،دگرگونیهای دستوری را آسانتر درخود بازتاب میدهند و این گونه تغییر زبان به طور وسیعی در این نوع مطبوعات روی میدهد.مهمترین نتیجۀ این پژوهش این است که دگرگونیهای موجود در مطبوعات ورزشیِ فارسی معاصر را نمیتوان صرفاً محصول عدم پایبندیِ نویسندگان به قواعد دستوریِ زبان و عدول از هنجارهای زبان دانست، بلکه این نوآوریها نشان از تغییراتی دارد که در دستور زبان در حال رخ دادن است، اما با توجه به ویژگیهای خاصِ زبان مطبوعات،در این گونه متون مجال ظهور بیشتری پیدا میکنند.
دگرگونی دستوری,فارسی معیار,مطبوعات ورزشی,قیاس,نوآوری
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1878.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1878_c9f6633e30dd6141145d53826a821525.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2014
12
22
اتصال پیبستهای ضمیری به اسامیِ مختوم به واکه در زبان فارسی: چگونگی اتصال و بازنگری نظام پیبستهای ضمیری
81
102
FA
سحر
بهرامی خورشید
0000-0002-4461-3584
دانشگاه تربیت مدرس
sahbahrami@modares.ac.ir
عالیه
کرد زعفرانلو کامبوزیا
دانشگاه تربیت مدرس
akord@modares.ac.ir
این مقاله به بررسی چگونگی اتصال پیبستهای ضمیریِ زبان فارسی به اسامیِ مختوم به واکه میپردازد. هدف از انجام این پژوهش بازنماییِ صورت زیرساختیِ این نوع ضمایر در زبان فارسی و چگونگیِ اتصال آنها به گروههای اسمیِ مختوم به واکه، و همچنین مطالعۀ انواع فرایندهای درجِ موجود بین ستاک و پیبست است. بررسی دادهها نشان میدهد که نظام پیبستهای ضمیری در زبان فارسی، نظامی سهعضوی است که هریک بیانگر اول شخص، دوم شخص و سوم شخص مفرد است. این ضمایر تنها از یک همخوانِ منفرد تشکیل شدهاند، که صورت جمع متناظر آنها با افزودن پسوند جمعساز ‘-An’حاصل میگردد. همچنین، نشان داده میشود که واکۀ درجشده میان ستاکِ مختوم به واکه و ضمیر در قیاس با ستاکهای مختوم به همخوان درج میگردد. این نوع فرایندِ درج، خود زمینهسازِ درجِ غلت یا نیمواکه میان ضمیر و واکۀ درجی میشود.
پیبستهای ضمیری,درج,واکه,گروه اسمی,نظام وندی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1879.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1879_40a6b105c424ce148923c00cdb9be880.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2014
12
22
بررسی پدیدۀ رمزگردانی با نگاهی به گفتار دوزبانههای ارمنی- فارسی تهرانی
103
120
FA
مریمسادات
غیاثیان
دانشگاه پیام نور
m_ghiasian@pnu.ac.ir
حکیمه
رضایی
کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور
hakimeh.rezayi@gmail.com
<span lang="FA">در جوامعی که بیشاز یک زبان در آنها وجود دارد، شاهد تماس یا برخورد زبانها به شکلهای مختلف هستیم. از جمله پیامدهای برخورد زبانی، رمزگردانی است که به استفادۀ متناوب از دو یا چند زبان، در یک پارهگفتار، گفته میشود. افراد دوزبانه غالباً در حین گفتوگو از زبانی به زبان دیگر روی میآورند. یکی از جوامع دوزبانه در ایران را دوزبانههای ارمنی- فارسی تشکیل می­دهند. مقاله حاضر به بررسی پدیده رمزگردانی در دوزبانه های ارمنی- فارسی تهرانی می­پردازد. این بررسی بر اساس دادههایی است که از ده ساعت مکالمات روزمرۀ ارامنۀ تهرانی گردآوری شده است. در بررسیِ رمزگردانیِ برونجملهای، از دیدگاه بلوم و گامپرز (1972)، و در بررسیِ رمزگردانیِ درونجملهای از مدل میرز- اسکاتن (1993، 2002) استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل دادهها نشان می­دهد که در مکالمات دوزبانههای ارمنی- فارسیِ تهرانی به زبان ارمنی، رمزگردانی از هر دو نوع اتفاق میافتد و رمزگردانیِ درونجملهای از بسامد بسیار بالایی برخوردار است.</span>
زبان ارمنی,زبان فارسی,برخورد زبانی,دوزبانگی,رمزگردانی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1880.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1880_b824b18b26d0050a3ee8c34758b5038d.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
10
20
2014
12
22
نقد و بررسی: فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی – انگلیسی)
123
128
FA
ساغر
شریفی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
saghar.sharifi@kiau.ac.ir
فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی – انگلیسی)، تألیف استاد دکتر محمدرضا باطنی با دستیاری زهرا احمدینیا در سال 1392 توسط انتشارات فرهنگ معاصر در 1089 صفحه به چاپ رسیده است. در زبان انگلیسی فرهنگهای متعددی وجود دارند که مدخلهای آنها به شرح اصطلاحات و ترکیبات زبان اختصاص دارد. <em>فرهنگ اصطلاحات کالینز کوبیلد</em>[1]، <em>فرهنگ اصطلاحات کمبریج</em>[2] و <em>فرهنگ اصطلاحات امریکن هریتیج</em>[3]نمونههایی از اینگونه فرهنگها هستند. با توجه به اینکه تعداد این فرهنگها در ایران بسیار کمتر از فرهنگهای انگلیسی به فارسی است، انتشار چنین فرهنگی پدیدهای است درخور توجه.
<br clear="all" />
1. Collins Cobuild Idioms Dictionary
2. Cambridge International Idioms Dictionary
3. The American Heritage Dictionary of Idioms
فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی – انگلیسی),محمدرضا باطنی با دستیاری زهرا احمدینیا,تهران: انتشارات فرهنگ
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1881.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1881_86c07268412d3848c4e8a8f839dfaff2.pdf