ارزیابی موردی معادل‌های نجومی براساس اصول و ضوابط واژه‌گزینی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 پژوهشکده مطالعات واژه‌گزینی

چکیده

در ترجمۀ واژه‌های زبان خارجی، استفاده از معادل‌های مناسب و مقبول یکی از وظایف اصلی مترجمان_ به‌ویژه سازمان‌ها و اندیشمندان مرتبط با علم واژه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی است. سؤالی که همواره در این خصوص مطرح می‏شود، این است که آیا معادل‏های مصوب در کارگروه‏های تخصصی فرهنگستان زبان و ادب و فارسی ایران_ به‌ویژه کارگروه نجوم_ مورد پذیرش مترجمان، کاربران و اهل فن بوده است؟ و اگر چنین است، دامنۀ پذیرش و استفادۀ متخصصان این رشته از واژگان مصوب تا چه اندازه است؟ برای یافتن پاسخ مزبور، این پژوهش را بر مبنای بررسی میدانی و تهیۀ جامعۀ آماری (گزینش معادل‏ها به‌صورت تصادفی، تهیه و تنظیم پرسشنامه و توزیع آن میان مترجمان اهل فن علم نجوم، مصاحبه، ...) و بررسی ساخت واژه‏ها (ارزیابی موردی معادل‏های نجومی براساس اصول و ضوابط واژه‏گزینی) استوار ساختیم. نتایجِ به‌دست‌آمده از تحلیل داده‏ها نشان داد که در کنار رواج و کاربردِ متواترِ معادل‌های از پیش‌تعیین‌شده توسط مترجمان و متخصصان این رشته، معادل‌های مصوب در کارگروه نجومِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی توانسته‌اند به‌خوبی جای خود را در میان مترجمان اهل فن باز کنند و درصد قابل توجهی از میزان پذیرش کاربران را به خود اختصاص دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Persian Equivalents of Astronomical Terms

نویسندگان [English]

  • Nosrat Hejazi 1
  • Masoumeh Shiri 2
1 Tarbiat Modares University
2 Academy of Persian language and Literature
چکیده [English]

Using appropriate terms and equivalents for translating foreign terms is one of the most fundamental tasks of translators, especially those concerned with terminology and lexicology. Thereby, many questions may be raised about the appropriateness and the acceptability of ratified equivalents within the specialized organizations or workgroups such as those creating new equivalents in the field of astronomy and working in specialized workgroups of the Academy of Persian Language and Literature. How far the Academy, notably the Astronomy workgroup, has been successful in implementing and contriving the specialized terms among technical translators? To check this, a survey was carried out. A number of equivalents introduced for terms in Astronomy were randomly selected, and a questionnaire was developed and distributed among professional translators of Astronomical texts, who were as well interviewed. The equivalent terms constructed by the Academy were studied and analyzed according to the standards and principles proposed by the Academy of Persian Language and Literature. The results showed that in addition to equivalent terms used by professional translators and specialists in this area, the equivalents constructed and introduced by the Academy of Persian Language and Literature have gained acceptability and outstanding reception among professional users.

کلیدواژه‌ها [English]

  • equivalent
  • Academy of Persian Language & Literature
  • reception
  • term
  • astronomy

فایل پی دی اف را دریافت کنید.

دهخدا، علی‌اکبر.(1377). لغت‌نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، قابل دسترسی در:
غریب، مهناز (1392). جستاری بر کلید‌واژه‌های کتاب اصول بازاریابی: بررسی مقایسه‌ای معاد‏ل‏های ارائه‌شده به‌وسیلۀ مترجم و معادل‏های پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب پارسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، قابل دسترسی در:               www.persianacademy.ir
کلباسی، ایران (1387). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
معین، محمد. فرهنگ فارسى. تهران: امیرکبیر، قابل دسترسی در: www.vajehyab.com
Baker, M. & K. Malmkjær (2000). Routledge encyclopedia of Translation studies. London: Routledge.
Byrne, J. (2006). Technical translation: Usability strategies for translating technical documentation. Dordrecht: Springer.
Infoterm (2005). Guidelines for Terminology Policies. Formulating and implementing terminology policy in language communities. Paris: UNESCO, 2005. – (CI-2005/WS/4)
Picht, H., & J. Draskau (1985). Terminology: an introduction. Guildford, University of Surrey, Department of Linguistic and International Studies.
Pinchak, C. Y. (1955). Scientific and Technical Translation. London: André Deutsch.
Shafie'eefar, A. R. (2013). The usage amount of neologism suggested by the Persian Academy in number of translated best-seller (unpublished master's thesis). Tehran: Islamic Azad University in Science and Research Campus.
Siahrizi, A. (2006). Frequency of adoption by practicing translators of APLL-approved equivalence (unpublished master's thesis). Tehran: Islamic Azad University in Science and Research Campus.
Sager, J. C. (1990). A practical course in terminology processing. Amesterdam and Philadelphia: John benjamins Publishing.
Zanon, N. T. (2011). A university handbook of terminology and specialized translation. Spain: Netbiblo.