کتیبه‌های پهلوی ساسانی در غار کانهری در هند

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

مقالۀ حاضر دربارۀ کتیبه‌های خصوصی و یادبودی به خط و زبان پهلویِ ساسانی در هند است. در غارهای بوداییِ کانهری در سالسِت نزدیکِ بمبئی( مومبای)، 6 کتیبه به خط متصل پهلوی  وجود دارد که مربوط به قرن 11 میلادی( 1009 تا 1021) است. این کتیبه‌ها را چند گروه از تاجران زردشتی در سفر به هند نوشته‌اند که از این غارها دیدن کرده‌اند و گواه قدیمی‌ترین حضور زردشتیان تاجر در هند است. کتیبۀ نخست تاریخِ سال 378 یزدگردی (1009م.) و کتیبۀ دوم تاریخ 378 یزدگردی، 45 روز پس از کتیبۀ نخست، دارد و نام‌های آمده در هر دو کتیبه مشابه هستند. کتیبۀ سوم با نام‌های متفاوت و به‌تاریخِ 390 یزدگردی (1021م.) و کتیبۀ چهارم به‌سال 390 یزدگردی و نام یک بازدیدکننده از غار است. کتیبۀ پنجم ناخواناست و کتیبۀ ششم نام خاص آبان‌گشنسب پسر فرخ را دارد. در کتیبۀ سوم آمده است که بهدینان از ایران آمده‌اند. بهترین پژوهش بر این کتیبه‌ها را وست (1888) انجام داده است. برخی محققان همچون چرتی و دیگران (2002)؛ چرتی (2007)، ژینیو (1995 برای کتیبه ششم) و از محققان ایرانی مرحوم پورداوود (بر اساس ترجمه وست 1394) به این کتیبه‌ها پرداخته‌است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Sasanian Pahlavi Inscriptions in Kanheri Caves in India

نویسنده [English]

  • Cyrus Nasrollahzadeh
چکیده [English]

The present article focuses on 6 private and monumental inscriptions in the Sasanian Pahlavi script and language in India. The Buddhist Kanheri Caves have been located at the suburbs of Mumbai. There exist six inscriptions in cursive Pahlavi script that date back to the 11th century A.D. (1009-1021 A.D.). These inscriptions have been written down by a number of Zoroastrian merchants who travelled to India and visited the caves. They are the earliest evidence proving the presence of Zoroastrian merchants in India. The earliest inscription belongs to 378 Yazdgirdi (1009 A.D.) and the second one belongs to the same year but has been written 45 days after the first one. Both inscriptions bear the same names. The third inscription dates back to 390 Yazdgirdi (1021 A.D.) bearing different names and the fourth one also belongs to 390 Yazdgirdi (1021 A.D.) and bears the name of a visitor. The fifth inscription is illegible and the last one bears the proper name “Ābān Āzargušnasb son of Farrox. It has been mentioned in the third inscription that the Zoroastrians (Behdīnān) have came from Iran. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Private inscription
  • Sasanian
  • Zoroastrian
  • India
  • Kanheri Caves

اصل مقاله

به فایل پی دی اف مراجعه کنید. 

مراجع

بویس، مری (1386). زردشتیان، باورها و آداب دینی آن‌ها. ترجمۀ عسکر بهرامی، تهران: ققنوس.
پورداوود، ابراهیم (1304). ایرانشاه، تاریخچۀ مهاجرت زرتشتیان به هندوستان. بمبئی.
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به‌کوششِ ژاله آموزگار. تهران: سخن.
چرتی، ج. کارلو (1381). «قصۀ زردشتیان هندوستان و قصۀ سنجان». ترجمۀ زهرا (نیلوفر) باستی، سروش پیر مغان، یادنامۀ جمشید سروش سروشیان (مجموعه مقالات)، به‌کوششِ کتایون مزداپور، تهران: ثریا، 754-742.
حسن‌دوست، محمد (1393). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
خلف تبریزی، محمد بن حسین (1342). برهان قاطع. به‌اهتمام دکتر محمد معین، ج4، تهران: ابن سینا.
خیراندیش، عبدالرسول (1387). «نوروز دریا، مبنای تقویمی دریانوردی، تجارت و زراعت در منطقه خلیج فارس». خلیج فارس فرهنگ و تمدن (مجموعه مقالات). به‌کوشش و گردآوری محمدباقر وثوقی، تهران: دانشگاه تهران و مؤسسۀ مطالعات فرهنگ و تمدن ایران‌زمین، 259-247.
خیراندیش، عبدالرسول (1391). «دریانوردی و تجارت زردتشتیان در خلیج فارس قرون نخستین اسلامی». خلیج فارس، مجموعه مقالات نخستین همایش طرح تدوین دانشنامه خلیج فارس. به‌کوشش کیانوش کیانی هفت‌لنگ، تهران: مرکز دایر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، 163-152.
رامهرمزی، ناخدا بزرگ بن شهریار (1348). عجایب هند. ترجمۀ محمد ملک‌زاده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
رضایی باغ‌بیدی، حسن (1388). تاریخ زبان‌های ایرانی، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
رضایی باغ‌بیدی، حسن (1393). «کتیبه‌های فارسی میانه»، تاریخ جامع ایران. ج5، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، 240-201.
شاپور شهبازی، علیرضا (1389). تاریخ ساسانیان، ترجمۀ بخش ساسانیانِ تاریخ طبری و مقایسة آن با تاریخ طبری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مکنزی، ن. دیوید (1373). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمۀ مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نولدکه، تئودور (1378). تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان. ترجمۀ عباس زریاب خویی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
وایتهاوس، دیوید (1368). «سیراف بندری ساسانی». خلیج فارس در حدیث دیگران. به‌اهتمام امیرهوشنگ انوری، تهران: بنیاد ایرانشناسی، 158-147.
وثوقی، محمدباقر (1389). علل و عوامل جابجایی کانون‌های تجاری در خلیج فارس. تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
هویسه، فیلیپ (1393). «ادبیات کتیبه‌ای در زبان‌های ایرانی باستان و میانه»، ترجمۀ سیروس نصراله‌زاده. ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش رونالد امریک، ماریا ماتسوخ، تاریخ ادبیات فارسی زیر نظر دکتر احسان یارشاطر، جلد هفدهم (پیوست 1)، ترجمۀ فارسی زیر نظر ژاله آموزگار، تهران: سخن، 155-111.
 
Back, M. (1978). “Die sassanidischen Staatsinschriften“. Studien zur Orthographie und Phonologie des Mittelpersischen der Inschriften zusammen mit einem etymologischen Index des mittelpersischen Wortgutes und einem Textcorpus der behandelten Inschriften. Acta Iranica 18, Tehran and Leiden.
Bosworth, C. E. (2004). “India, v. Political and Cultural Relations: Medieval Period to the 13th Century”. Encyclopedia Iranica. E. Yarshater (ed.), Vol. XIII, Fasc. 1, 16-18.
Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/india-v-relations-medieval-period-to-the-13th-century, Last Updated: March 27, 2012.
Brunner, C. J. (1974). “The Middle Persian Inscription of the Priest Kirdēr at Naqš-i Rustam”. Near Eastern Numismatics, Iconography, Epigraphy, and History. Studies in Honor of George C. Miles. D. K. Kouymjian (ed.), Beirut, 97-113.
Callieri, P. (2004). “India, iv. Political and Cultural Relations: Seleucid, Parthian, Sasanian Periods”. Encyclopedia Iranica. E. Yarshater (ed.), Vol. XIII, Fasc. 1, 13-16.
Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/india-iv-relations, Last Updated: March 27, 2012.
Cereti, C. G, M. O. Luca, and f. J. Vazhuthanapally (2002).”The Problem of the Saint Thomas Crosses and Related Questions, Epigraphical Survey and Preliminary Research”. East and West. vol. 52, Nos. 1-4, 285- 310.
Cereti, C. G. (2007). “Some Primary Sources on the Early History of the Parsis in India”. Religious Texts in Iranian Languages. Symposium held in Copenhagen May 2002. F. Vahman & C. V. Pedersen (eds.), Kobenhavn, the Royal Danish Academy of Sciences and Letters, 211-222.
Cheung, J. (2007). Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden: Brill.
Durkin-Meisterernst, D. (2004). Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian, China edited by Nicholas sims-Williams, Part 1, Brepols. Encyclopedia Iranica, Vol. VI, Fasc. 1, 64-67.
Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/commerce-iv, Last Updated: October 27, 2011
Gignoux, P. (1972). Glossaire des inscriptions pehlevies et parthes. Corpus Inscriptionum Iranicarum, Suppl. ser. I, London.
Gignoux, P. (1986). Noms propres sassanides en moyen-perse épigraphique, Iranisches Personennamenbuch II/2. M. Mayrhofer & R, Schmitt (eds.), Vienna .
Gignoux, P. (1991). Les quatre inscriptions du Mage Kirdīr. Textes et concordances. Collection des sources pour l’histoire de l’Asie centrale pré-islamique II/I, Studia Iranica, Cahier 9, Paris.
Gignoux, P. (1991-92). “I. Epigraphie parthe et sassanide”. Conférence de M. Philippe Gignoux. In: École pratique des hautes études, Section des sciences religieuses. Annuaire. Tome 100, 1991-1992. 1991, 177-180.
Available in: http://www.persee.fr/doc/ephe_0000-0002_1991_num_104_100_14584.
Gignoux, P. (1995). “The Pahlavi Inscription on Mount Thomas Cross (South India)”. Solving riddles and untying knots: Biblical, Epigraphic, and Semitic Studies in Honor of Jonas C. Greenfield. Z. zevit et al. (Eds.), 411-422.
Gignoux, P. (2003). Noms propres sassanides en moyen-perse épigraphique. Iranisches Personennamenbuch II/3, Wien.
Gignoux, P., C. Jullien, & F. Jullien (2009). Noms propres Syriaques d’Origine Iranienne. Iranisches Personennamenbuch VII/5, Wien .
Gokhale, S. (1991). Kanheri Inscriptions. Pune, India.
Hinnells, R. J. (2008). “Parsi Communities I. Early History”. Encyclopedia Iranica.
Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/parsi-communities-i-early-history.
Huyse, P. (1999). Die dreisprachige Inschrift Šābuhrs I. an der Ka‘ba-i Zardušt (ŠKZ). CII III/I, Texts 1, 2 vols., London .
Ilan, T. (2011). Lexicon of Jewish Names in Late Antiquity, Part IV: The Eastern Diaspora 330 BCE- 650 CE. With Collaboration Krestin Hunefeld, Tübingen .
Justi, F. (2004). Iranisches Namenbuch. [reprinted 2004/ 1382 š., Asatir, Tehran, Iran].
Lecker, M. (1995). “Judaism among Kinda and the Ridda of Kinda”. Journal of the American Oriental Society. Vol. 115, No. 4 (Oct. - Dec., 1995), 635-650.
MacKenzie, D. (1989). “Kerdir’s inscription”. The Sasanian Rock Reliefs at Naqsh-i Rustam. Naqsh-i Rustam 6, Iranische Denkmäler. Lief. 13. Reihe II: Iranische Felsreliefs I, Berlin, 1989, 35-72 (repr. in Iranica Diversa, vol. I, pp. [MP 217-73], C. G. Cereti & L. Paul (Eds.), 2 vols., Rome, 1999).
Nöldeke, Th. (1879). Geschichte des Artachšîr i Pâpakân. Göttingen .
Nyberg, S. H. (1974). A Manual of Pahlavi. vol. 2, Wiesbaden (reprinted 1381š, Asatir, Tehran, Iran).
Shaki, M. (2002). “Haftānbōxt”. Encyclopedia Iranica. Vol. XI, Fasc. 5, 530-531.
Availabe at: http://www.iranicaonline.org/articles/haftanboxt, Last Updated: March 1, 2012.
Shayegan, M. R. (1999). Aspects of Early Sasanian History and Historiography. Unpublished Thesis, Harvard University.
Sims-Williams, N. (1992). Sogdian and other Iranian Inscriptions of the Upper Indus II. Corpus Inscriptionum Iranicarum, Vol. III, Sogdian, London: School of Oriental and African Studies. 
Spuler, B. (1992). “Commerce, IV: Before the Mongol Conquest”,
West, E. W. (1880). “The Pahlavi Inscriptions at Kanheri”. Indian Antiquary. 265-68.
Williams, A. (2008). “The Structure, Significance and Poetic Integrity of the Qesse-ye Sanjan”. Parsis in India and The Diaspora. J. R. Hinnells & A. Williams (Eds.), Routledge, 15-34.
Williams, A. (2009). The Zoroastrian Myth of Migration from Iran and Settelment in the Indian diaspora, Text, Translation and Analysis of the 16th century Qesse-ye Sanjan, “The Story Sanjan”. Leiden-Boston: Brill.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار