قالب‌های معنایی «خوردن» ازمنظرِ معناشناسیِ قالبی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

در این پژوهش به‌بررسیِ فعل خوردن ازمنظرِ معناشناسیِ قالبی پرداخته شده است. در این پژوهش که پژوهشی توصیفی است، ابتدا با استفاده از چند منبع، افعال هم‌معنا با خوردن استخراج شد و تفاوت‌های آنها مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از منابع متعددی، مانند پیکرۀ همشهری، کتاب‌های الکترونیکی، وبلاگ‌ها و منابع قابل جستجو با رایانه و جملات ثبت‌شده توسط دانشجویان از محاوره‌های روزانه، رخدادهای مختلفِ خوردن استخراج شد و ازمنظرِ معناشناسیِ قالبی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش به‌دنبالِ پاسخ‌گویی به سؤالات زیر بودیم: چه تفاوتی بین فعل‌های مختلفی که به انواع مختلف خوردن اشاره می‌کنند وجود دارد؟ قالب‌های معناییِ مختلفِ فعلِ خوردن چیست؟ آیا این قالب‌ها برای تبیینِ معناییِ باهم‌آیی‌های شامل این فعل قابل استفاده‌اند؟ نتایج نشان داد تفاوت‌های نحوی، معنایی و کاربردشناختی، افعال هم‌معنا با خوردن را از هم متمایز می‌کند. واکاویِ رخدادهای فعل خوردن به یافتن 26 قالب معنایی برای این فعل منجر شد که برخی قابل دسته‌بندی و قرار‌گرفتن زیر چتر قالب‌هایی کلی‌تر مانند قالب‌های هماهنگی و همزمانی، درتماس‌قرارگرفتن و نابودی بودند. با استفاده از قالب‌های معناییِ یافته‌شده و برخی از ویژگی‌های معنایی این قالب‌ها، چگونگیِ شکل‌گیریِ برخی از باهم‌آیی‌های شاملِ خوردن تبیین شد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Verb “xordan” from the Perspective of Cognitive Linguistics

نویسنده [English]

  • Akbar Hesabi
چکیده [English]

This paper focuses on a descriptive study of the verb “xordan” from the frame semantics view point. First synonyms of “xordan” were gathered and their differences were explained. Then using different sources such as Hamshahri corpus, some e-books, weblogs, documents and sentences -gathered from daily discussions, different occurrences of “xordan” were collected and studied based on frame semantics. The following questions were addressed in this study: What are the differences between the verbs referring to “taking something into the mouth” and “swallowing it”?; What are the different frames of “xordan”?; And can these frames be used for explaining the semantic aspects of compound verbs in Persian? Results of this study indicate that there are specific differences between synonyms of “xordan”. Occurrences of “xordan” reveal 31 frames for this verb which can be classified and hierarchically grouped. Using these frames, formation of some compound verbs is also explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Frame
  • frame semantics
  • xordan
  • synonymy
  • cognitive linguistics

اصل مقاله

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

مراجع

انوری، حسن (1383). فرهنگ روز سخن. تهران: انتشارات سخن.
حسابی، اکبر (1394). «واژه‌های ویژۀ زبان فارسی: خلأهای موجود در انطباق واژگانی فارس‌نت با شبکۀ واژگانی پرینستون (وردنت)». جستارهای زبانی. د6، ش6. ویژه‌نامۀ زمستان: 103-75.
دبیرمقدم، محمد (1378). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: انتشارات سخن.
راسخ مهند، محمد (1389). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
عموزاده، محمد و فاطمه بهرامی (1391). «ساخت افعال سبک براساسِ زبان‌شناسی شناختی». جستارهای زبانی. د3. ش4 (12) : 191-169.
عموزاده، محمد و رضا سلطانی (1391). «رویکردی شناختی به چندمعنایی: مطالعۀ موردی فعل حرکتی «آوردن»». مجموعۀ مقالات سومین هم‌اندیشی معناشناسی (به‌کوششِ سپیده عبدالکریمی). تهران: نشر نویسۀ پارسی: 256-233.
فیاضی، مریم سادات (1388). بررسی چندمعنایی در زبان فارسی، رویکردی شناختی. رسالۀ دکتری منتشرنشده. دانشگاه تربیت مدرس.
فیاضی، مریم سادات، عالیه کردزعفرانلوکامبوزیا، ارسلان گلفام، آزیتا افراشی و فردوس آقاگل زاده (1387). «خاستگاه استعاریِ افعال حسیِ چندمعنا در زبان فارسی ازمنظرِ شناختی». مجلۀ ادب‌پژوهی. ش6: 110-67.
کریمی دوستان، غلامحسین،  روحی بایگی، زهرا (آماده انتشار) بررسی چند‌معنایی فعل سبک «زدن» از دیدگاه شناختی. جستارهای زبانی.
گلفام، ارسلان، سحر بهرامی‌خورشید، و آری ورهاگن (1391) «فضای معنایی فعلِ شدن در زبان فارسی: رویکردی شناختی». جستارهای زبانی. د2. ش4(8) : 167-145.
گندمکار، راحله (آمادۀ انتشار) «بررسی چندمعناییِ فعل «خوردن»، نمونه‌ای از عدم کارایی رده‌شناسی واژگانی». جستارهای زبانی.
موسوی، سید حمزه، محمد عموزاده، و والی رضایی (آماده انتشار) «بررسی واژۀ «دیدن» براساسِ معناشناسیِ قالبی». جستارهای زبانی.
 
Borin, L., D. Danélls, M. Forsberg, M. Toporowska Gronostaj, & D. Kokkinakis (2010a). “The past meets the present in Swedish FrameNet++”. In 14th EURALEX International Congress. Leeuwarden: EURALEX: 269-281.
Borin, L., D. Dannélls, M. Forsberg, M. Toporowska Gronostaj, & D. Kokkinakis, D. (2010b). “Swedish FrameNet++”. Paper Presented at Swedish Language Technology Conference 2010.
Burchardt, A., K. Erk, A. Frank, A. Kowalski, S. Pado, & M. Pinkal (2009). “FrameNet for the semantic analysis of German: Annotation, representation and automation”. In H. Boas (Ed.), Multilingual FrameNets in computational lexicography. Berlin: Mouton de Gruyter: 209-244.
Fillmore, C. J. (1969). “Toward a modern theory of case”. In D. A. Reibel and S. A. Schane (eds.), Modern Studies in English. Englewood Cliffs, NJ. Prentice-Hall, 361-375.
Fillmore, C. J. (1982). “Frame semantics”. In The Linguistic Society of Korea (ed.), Linguistics in the Morning Calm. Seoul: Hanshin, 111-137.
Fillmore, C. J. (1986). “U-semantics, Second Round”. Quaderni di Semantica 7. 1:49-58.
Fillmore, C. J. (2008). “Merging frames”. In R. Rossini Favretti (Ed.), Frames, corpora and knowledge representation. Bologna: Bononia University Press, 1-12.
Fillmore, C. J., & B. T. Atkins (1992). “Towards a frame-based organization of the lexicon: The semantics of RISK and its neighbors”. In A. Lehrer & E. Kittay (Eds.), Frames, fields, and contrasts: New essays in semantic and lexical organization. Hillsdale: Lawrence Erlbaum, 75-102.
Fillmore, C. J., & B. T. Atkins (1994). “Starting where the dictionaries stop: The challenge of corpus lexicography”. In B. T. Atkins & A. Zampolli (Eds.) Computational approaches to the lexicon. Oxford: Oxford University Press, 349- 393.
Johnson, M., A. Lenci (2013). “Verbs of visual perception in Italian FrameNet”. In M. Fried and K. Nikiforidou (eds.), Advances in Frame Semantics. Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 13-50.
Lenci, A., M. Johnson, & G. Lapesa (2010). “Building an Italian FrameNet through semi-automatic corpus analysis”. In Proceedings of LREC 2010. 19–21 May 2010, Valletta, Malta, 12-19.
Lönneker-Rodman, B., C. Baker, & J. Hong, (2008). “The new FrameNet desktop: A usage scenario for Slovenian”. In Proceedings of ICGL 2008, The First International Conference on Global Interoperability for Language Resources. Hong Kong, 147-154.
Miller, G. (1998). WordNet: an electronic lexical database. Christiane Fellbaum (Ed.). MIT Press.
Ohara, K. H., S. Fujii, S. Ishizaki, T. Ohori, H. Sato, & R. Suzuki (2004). “The Japanese FrameNet project: An introduction”. In C. J. Fillmore et al. (Eds.), Proceedings of the Fourth International Conference on Language resources and Evaluation Post-Conference Workshop on Building Lexical Resources from Semantically Annotated Corpora. Lisbon: Portugal, 9-11.
Ohara, K. H. (2012). “Japanese FrameNet: Toward construction building for Japanese”. Plenary Lecture at the 7th International Conference on Construction Grammar (ICCG7). Hankuk University of Foreign Studies, Seoul.
Petruck, M. (1996). “Frame Semantics”. In Östman J-O, J. Blommaert, C. Bulcaen (eds.), Handbook of Pragmatics. Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 1-13.
Petruck, M. (2009). “Typological considerations in constructing a Hebrew FrameNet”. In H. C. Boas (Ed.), Multilingual FrameNet applications. Berlin: Mouton de Gruyter, 183-208.
Petruck, M. (2013). “Advances in Frame Semantics”. In M. Fried and K. Nikiforidou (eds.), Advances in Frame Semantics. Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 1-12.
Ross, J. F. (1981). Portraying Analogy. New York. Cambridge University Press.
Salomao, M. M. M. (2009). “FrameNet Brasil: um trabalho em progresso”. Calidoscópio 7, 171–182 (UNISINOS).
Shamsfard, M. , A. Hesabi, H. Fadaei, N. Mansoory, A. Famian, S. Bagherbeigi, E. Fekri, & S. M. Assi (2010). “Semi-Automatic Development of FarsNet; The Persian WordNet”. Proceedings of the Fifth Global WordNet Conference, Mumbai. India, 413-418.
Subirats-Ruggeberg, C. (2009). “Spanish FrameNet: A frame-semantic analysis of the Spanish lexicon”. In H. C. Boas (Ed.), Multilingual FrameNet applications. Berlin:Mouton de Gruyter, 135-162.
Subirats--Ruggeberg, C. & Petruck, M. (2003). Surprise: Spanish FrameNet! In Proceedings of the International Congress of Linguists, Praga: http://framenet.icsi.berkeley.edu/~framenet/papers/ SFNsurprise.pdf
You L., T. Liu, & K. Liu (2007). “Chinese FrameNet data in semantic web language”. In Proceedings of the Conference on Natural Language Processing and Knowledge Engineering, 50–55.           

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار