مقایسة پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در کردیِ گورانی و فارسی معیار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناس ارشد آموزش زبان فارسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

در این پژوهش با تحلیل ساخت تصریفیِ بیش‌از 200 فعل از کردیِ گورانی، به بررسی پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در این گویش از زبان کردی و مقایسۀ آن با زبان فارسی معیار پرداخته می‌شود. این فعل¬ها در زمرۀ رایج¬ترین و پرکاربردترین فعل¬های ساده در این گویش هستند. روش انجام این پژوهش از گونۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و ما یافته‌های خود را در دو گروه پسوندها و پیشوندهای فعلی، دسته‌بندی کرده‌ایم. پسوندها خود چهار دسته را در بر می‌گیرد: 1. شناسه‌ها، 2. پسوندهای فعلیِ ستاک‌ساز، 3. پسوندهای فعلیِ نمود‌ساز و 4. پسوند التزامی. در دسته‌بندیِ ریزتر، پسوندهای ستاک‌ساز شامل پسوندهای ستاک گذشته، حال ، مجهول و سببی هستند. پسوندهای نمود‌ساز نیز خود به پسوندهای گذشتۀ کامل، گذشتۀ استمراری، گذشتۀ استمراری دور، گذشتۀ استمراری نقلی و حال کامل تقسیم می‌شوند. پیشوندهای فعلی هم چهار دستۀ: 1. نفی، 2. امر ، 3. نهی و 4. التزامی را شامل می‌شوند. یافته‌های این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که فعل در گویش گورانی دارای تصریف شمار، شخص، زمان، نمود، وجه و جهت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Inflectional Suffixes and Prefixes of the Verbs in Gurani Kurdish and Standard Persian

نویسندگان [English]

  • Parsa Bamshadi 1
  • Javad Bamshadi 2
چکیده [English]

In the present research, after analyzing inflectional structure of more than two hundred verbs in Gurani Kurdish dialect, a comparative analysis of inflectional suffixes and prefixes of  verbs in Gurani Kurdish and standard Persian was carried out. The method of this study was descriptive, analytical and comparative. The results are classified  into  two main groups: verb suffixes and verb prefixes. Verb suffixes in Gurani include 1) agreement suffixes, 2) stem-builder suffixes, 3) aspect-builder suffixes, and 4) subjunctive mood suffix. Stem-builder suffixes include suffixes for the past stem, present stem, passive stem, and causative stem. Aspect-builder suffixes in turn include suffixes for past perfect, past continuous, past perfect continuous, present perfect and present perfect continuous. Finally, verb prefixes are: 1) negative prefixes, 2) imperative prefix, 3) negative imperative prefix, and 4) subjunctive mood prefix.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gurani Kurdish dialect
  • verb suffix
  • verb prefix
  • inflectional construction of the verb

اصل مقاله

فایل پی دی اف را دریافت نمایید

مراجع

انوری، حسن و یوسف عالی (1390). دستور زبان فارسی 1. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
باقری، مهری (1390). تاریخ زبان فارسی. تهران: قطره.
بامشادی، پارسا (1392). «مفعول‌نمایی در زبان کردی: تاثیر آرایش واژه بر روی مطابقۀ فعل». مجموعه‌ مقالات دومین همایش ملی نحو و رده‌شناسی. به کوشش ارسلان گلفام. 32- 13.
بامشادی، جواد (1392 الف). بررسی تطبیقی ساختار فعل در گویش گورانی با زبان فارسی معیار. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور واحد مهریز یزد.
بامشادی، جواد (1392 ب). «واژه‌بست‌های ضمیری در زبان گورانی». مجموعه‌مقالات نخستین هم‌اندیشی واژه‌بست‌ها در زبان‌های ایرانی. به کوشش محمد راسخ‌مهند. 269- 291.
بهادر، محمدرضا (1390). نحو کردی قصری بر مبنای دستور زایشی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه رازی.
دبیرمقدم، محمد (1364). «مجهول در زبان فارسی». مجلۀ زبان­شناسی، ش 3، 46-31.
رخزادی، علی (1389). ریزمانی کوردی سورانی. سنندج: کردستان.
رنجبر، وحید (1388). دستور زبان کردی کرمانشاهی. کرمانشاه: طاق بستان.
شیرزادی‌تبار، بهرام (1375). گویش کُردی کرمانشاه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
کبودی، فرحناز (1390). بررسی ساختار فعل در کردی کرمانشاهی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه رازی.
کریم‌پور، کریم (1390). دستور زبان کُردی کرمانشاهی (کلهری). کرمانشاه: مؤلف.
کلباسی، ایران (1382). «نشانۀ استمرار در لهجه‌ها و گویش‌های ایرانی». گویش‌شناسی. ش 1/1، 97- 76.
محمدابراهیمی، زینب و سیمین مرادخانی (1387). «پسوندهای فعلی گویش لکی هرسینی». نقد زبان و ادبیات خارجی. ش 1، 113- 91.
محمدابراهیمی، زینب و فاطمه دانش‌پژوه (1387). «واژه‌بست و روابط دستوری معنایی آن با فعل در زبان کردی (گویش سورانی)». پژوهشنامۀ علوم انسانی. ش 58، 168- 145.
محمدخورشید، فواد (1382). «پراکندگی جغرافیایی لهجه‌های زبان کردی». ترجمۀ محمد شرف بیانی و پیام ذکری). فصلنامۀ فرهنگ کردستان. ش 16 و 17، 148- 124.
محمدخورشید، فواد (1391). زبان کردی و پراکندگی جغرافیایی لهجه‌های آن. ترجمۀ سعید خضری و جعفر خضری. سنندج: نشر پانیذ.
مرادی، روناک (1391). «تعامل پیشوند التزامی با پیشوند نفی در کردی سورانی». پژوهش‌های زبانی. دورة 3، ش 1، 116- 99.
مشکوه‌الدینی، مهدی (1390). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی. تهران: سمت.
منصوری، مهرزاد (1388). «بررسی مجهول در زبان فارسی بر پایۀ رده‌شناسی زبان». ویژه‌نامۀ دستور فرهنگستان. ش 5، 170- 156.
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1390). دستور زبان فارسی (1). تهران: سمت.
 
Baker, C. Mark (2004). Lexical Categories: Verbs, Nouns, and Adjectives. Cambridge: Cambridge University Press.
زبان و زبان‌شناسی
دوره 10، شماره 19 - شماره پیاپی 19
بهار و تابستان 1393
صفحه 101-120

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار