توصیف دستگاه واجی گویش دلواری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دستگاه واجی گویش دلواری دارای 23 هم‌خوان و 9 واکه (6 ساده و 3 مرکب) و آرایش واجی CV(C)(C) است. این گویش فاقد انسدادی ملازی واک‌دار /G/ است و این هم‌خوان به‌صورت /k/ ، /γ/ و /x/ در واژه‌های این گویش ظاهر می‌شود. در میان فرایندهای مهم واجی، می‌توان این فرایندها را نام برد: الف ـ تضعیف: /b , v , f/ ←  [w] ؛ /δ/ ←/d/ ؛ و /h/  ← /x/؛  ب ـ تقویت (بر روی واژه‌هایی از ریشة زبان پهلوی): /b/  ← /w/ ؛ /p/  ← /f/ که در آغاز هجا رخ می‌دهد؛ ج. ـ درج /t/ پس از /š/ پایانی؛  د ـ تبدیل /r/ و /L/ ؛ هـ ـ حذف /h/ و /n/ پایانی؛  و ـ دگرگونی واکه‌ای /u/ ← /i/ ، /u/  ← /ā/ ، /e/  ←/a/ ،  /e/ ، /ā/ ← /a/ ؛  ز ـ تغییر هجاهای /āb/ ، /ab/ و /af/ به /ow/ در نتیجة دو فرایند تضعیف و هم‌گونی؛  ح ـ تغییر ساختار هجاهای اسم‌های مصغر  و حذف برخی واج‌ها    

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Description of the Phonological System of Delvari Dialect

نویسندگان [English]

  • Aliyeh Kamboozia K.Z 1
  • Shirin Mamasani 2
چکیده [English]

Delvari phonological system includes 23 consonants and 9 vowels (6 simple vowels and 3 diphtongs) It has three syllables which have the cv(c) (c) forms. Voiced uvular stop /G/ (of Standard Persian), appears as /k/, /x/, and /γ/ sounds. The most important phonological processes are: A. Lenition: / f, v, b/ > [W]; /d/ > /δ/; /x/ > /h/ B .Fortion: /w/ > /b/; /f/ > /p/ in initial position of some pahlavi words C. Insertion of /t/ after final /š/ D. /r/> /L/ E. Deletion of final /n/ and /h/ F. Vowel alternations: /u/ > /i/; /ā/ > /u/; /a/ > /e/; /a, e/ > /ā/ G. Change of syllables /ā b/, /ab/, /af/ into /ow/ as the result of two phonological processes of lenition and assimilation H. Resyllabification of human proper.

اصل مقاله

به فایل پی دی اف مراجعه شود.

مراجع

- آرلاتو، آنتونی (1373)، درآمدی بر زبان‌شناسی تاریخی، ترجمة یحیی مدرسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- اکبر زاده، داریوش (1381)،  فرهنگ گویش دشتستانی، تهران: مؤسسة فرهنگی و انتشاراتی پازینه.
- آموزگار، ژاله و احمد تفضلی (1380)، زبان پهلوی: ادبیات و دستور آن، تهران: انتشارات معین.
- ثمره، یدالله (1374)، آواشناسی زبان‌فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- حمیدی، سید جعفر (1380)، فرهنگ‌نامة بوشهر، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- خلیلی، کامیاب (1373)، فرهنگ مشتقات مصادر فارسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- رضایی باغ بیدی، حسن (1380)، معرفی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- صادقی، علی اشرف (1363)، «تبدیل –an ، -am ، به –un و-um در فارسی گفتاری و سابقة تاریخی آن»، مجله زبان‌شناسی، س 1، ش 1، صص 52-71.
- کامبوزیا، کردزعفرانلو عالیه (1379)، واج‌شناسی خود-واحد و کاربرد آن در فرآیندهای واجی زبان فارسی، رسالة دکتری، دانشگاه تهران.
- ـــــــــــــــــــــــــ (1381)،« فرایندهای واجی مشترک در گویش‌های استان کرمان»، نشریة دانشکدة ادبیات و علوم  انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ش12 (پیاپی 9)، صص 111-130.
-  ـــــــــــــــــــــــ (1382)، « شناخت صورت‌های کوتاه شده یا خودمانی اسم در لهجة کرمانی»، نشریة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ش 14 (پیاپی 11)، صص 190-120.
- مکنزی، دیوید نیل (1379)، فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمة مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- نوربخش، حسین (1381)، فرهنگ دریایی خلیج فارس، صید، دریا، کشتی، تهران: مؤسسة انتشارات امیر کبیر.
- واحدی لنگرودی، محمدمهدی و شیرین ممسنی (1383)، «بررسی ضمایر واژه‌بستی در گویش دلواری»، گویش‌شناسی، ضمیمة نامة فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج1، ش 3، صص 64-81.
- همایون، همادخت (1372)، واژه‌نامة زبان‌شناسی و علوم وابسته، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
 
- Mamasani, Shirin (1380), A Morphosyntactic Description and Analysis of Pronominal Clitics in Delvari Dialect, M.A Thesis, Tehran: Tarbiyat Modarres University.
- Mansoori, Khorshid (1375), The description of Dashti Dialect, M.A. Thesis, Shiraz: Shiraz University.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار