انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
بررسی ساخت اطلاعی جمله در داستان بوفکور
1
13
FA
فردوس
آقاگلزاده
دانشگاه تربیتمدرس
سیدحسین
رضویان
دانشگاه تربیتمدرس
در این مقاله ساخت اطلاعی همچون واقعیتی موجود در زبان در کنارِ ساختهای نحوی، معنایی و آوایی معرفی گردیده و قسمتهای مختلف آن در زبان فارسی مورد مطالعه قرار گرفته است. پیکرۀ دادههای زبانی این تحقیق را متن کتاب بوفکور صادق هدایت تشکیل میدهد و ساخت اطلاعی جملات آن به عنوان شاهد، توصیف و تحلیل شده اند. <br />تفکیک اطلاع کهنه و نو در جملات بر اساس قواعد معینی انجام میگیرد. در این مختصر ضمن طرح و جمعبندی این قواعد، نشان داده میشود که واحدهای اطلاعی موجود در جملاتِ کتاب بوفکور را میتوان با این قواعد مقولهبندی و توصیف و تحلیل نمود. با مثال نشان داده شده است که زبان فارسی برای مشخص کردن اطلاع نو (تأکید) درجمله ازابزارهای آوایی، واژگانی و نحوی استفاده میکند و این امر از ویژگیهای زبا ن فارسی است. تحقیق حاضر نشان میدهد که نه فقط ساخت اطلاعی جملهها در پیکرۀ متون داستانی فارسی قابل توصیف و تحلیل است، بلکه دادههای موجود در متن بوفکور، انواع ابزارهای این ساخت را در خود دارد و مؤید این فرضیه است که سخنگویان هر زبان از ساخت اطلاعی زبان خویش به طور ناخودآگاه، آگاهی دارند. توجه به ساخت اطلاعی میتواند در شناخت، درک و تفسیر هر چه بهتر متن از جمله آثار داستانی، بسیار مفید و کارگشا باشد. چگونگی توزیع اطلاعات در سطح جمله و متن میتواند از شاخصهای نوین در سبکشناسی انواع ادبی مطرح گردد.
ساخت اطلاعی,اطلاع نو,اطلاع کهنه,تأکید,زبان فارسی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1644.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1644_7fa078f35fcd8ce0aefacbc40de149e6.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
ارتباطات غیرکلامی و نشانهشناسی حرکات بدنی
13
34
FA
محمدرضا
پهلواننژاد
دانشگاه فردوسی مشهد
این مقاله به بررسی ارتباطات غیرکلامی و نقش حرکات بدنی در برقراری ارتباط در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی میپردازد. نگارنده در این مقاله به این نتیجه میرسد که حرکات بدنی نقش بسزایی در برقراری ارتباط دارند و حتّی جنبههایی از این حرکات میتوانند نقشی اساسیتر از مهارتهای کلامی در برقراری ارتباط ایفا کنند. بهطور کلی، این حرکات از سه طریق عمل میکنند: 1- جایگزین پیامهای کلامی میشوند. 2- پیامهای کلامی را تقویت میکنند. 3- در جهت خلاف و رد پیامهای کلامی عمل میکنند. در این بررسی حرکات مختلف اندامهای سر، صورت (که خود به اشارات ابروان، چشم، بینی، دهان و لب تقسیم می­شود)، دست، پا و همچنین حرکت اندامهای دیگر مانند حرکت شانهها و معنی هر کدام از آنها در زبان فارسی پرداخته می­شود.
ارتباطات غیرکلامی,زبان بدن,حرکتشناسی,نشانهشناسی,فرازبان
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1645.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1645_83e9ee8cb01a4e6926c52d1b38fd3c47.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
میراث صوتشناسی ابنسینا و مقایسة آن با مفاهیم و حوزههای مشابه در زبانشناسی ساختاری
31
54
FA
سپیده
چیتساز
دانشگاه آزاد اسلامی – واحد مرودشت
ارزش و اهمیت مطالعه و تحقیق دربارة مطالعات دانشمندان گذشته که به بررسی زبان پرداختهاند بر کسی پوشیده نیست. از آنجا که زبانشناسان غربی ارزش چندانی برای تحقیقات و مطالعات دانشمندان قدیم ایرانی در این زمینه قائل نیستند، به عقیدة نگارنده با بررسی و مطالعة آثار محققان گذشته در کشورهای اسلامی از جمله ایران شاید بتوان تاریخ علم زبانشناسی را مورد بازنگری قرار داد. در این مقاله با بررسی رسالة <em>مخارجالحروف</em> ابنسینا و مقایسة مطالب آن با دستاوردهای جدید زبانشناسی ساختاری، سعی بر این است تا گامی نو در جهت شناخت زبانشناسی قدیم ایران برداشته شود.
مخارجالحروف,ابن سینا,آواشناسی,تاریخ علم زبانشناسی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1646.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1646_83628e5fc550c60f7af89688ef99b525.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
آهنگ ساخت ندایی در فارسی
52
66
FA
نیما
ساداتتهرانی
دانشگاه منیتوبا - کانادا
موضوع مقالة حاضر آهنگ ساخت ندایی در فارسی است و در آن سه نوع ندا[1] توصیف و تحلیل شدهاند: «ندای عادی»، ندا در حالت عصبانیت «ندای خشمگین» و ندا در حالت تعجب «ندای شگفتزده». توصیف این سه گونه با استفاده ازضبط صدای چهار گویشور و تحلیل آن در چارچوب واجشناسی لایهای[2] انجام شده است. نظام نمایش آهنگ در این مقاله نظام نواخت و فاصلهنما[3] میباشد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که سه گونة مذکور دارای تکیة زیروبمی[4] یکسان هستند (L*+H). اختلاف این سه گونه در نواخت مرزنمای گروه تکیهای[5] آنها و همچنین عوامل آواشناختیای چون دامنة زیروبمی[6] و دیرش[7] مشاهده شد. <br /><br clear="all" /> <br /> <br />1 در این مقاله «ساخت ندایی» برابر vocative و «ندا» برابر call به کار گرفته شدهاند. <br /> <br /> <br />[2] Autosegmental-Metrical Phonology <br /> <br /> <br />[3] Tones and Break Indices = ToBI <br /> <br /> <br />[4] pitch accent <br /> <br /> <br />[5] Accentual Phrase boundary tone <br /> <br /> <br />[6] pitch range <br /> <br /> <br />[7] duration
واجشناسی آهنگ (intonational phonology),ساخت ندایی (vocative)
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1647.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1647_e754f3bf1eeac996fa44a84a49b283bb.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
تأثیر دمش بر تقابل واکداری- بیواکی انسدادیهای فارسی
65
84
FA
وحید
صادقی
دانشگاه امام خمینی (ره)
دربارة تظاهر آوایی انسدادیهای بیواک فارسی بعد از سایشیهای بیواک دو فرضیة واجی مطرح است. بر اساس فرضیة اول، انسدادیهای بیواک در این جایگاه به گونة واکدار خود تبدیل میشوند. این مستلزم آن است که همزمان با کاهش میزان دمش، بر میزان ارتعاش تارآواها به هنگام تولید آنها افزودهشود. فرضیة دوم چنین بحث میکند که با کاهش میزان دمش انسدادیهای بیواک در جایگاه مورد نظر، لزوماً بر میزان ارتعاش تارآواها افزوده نمیشود؛ بنابراین انسدادیهای بیواک در این جایگاه از نظر تولیدی در حد فاصل انسدادیهای دمیده و انسدادیهای واکدار قرار میگیرند و تظاهر آنها به صورت همخوانهای بیواک نادمیده یا نیمدمیده درمیآید. در این مقاله در چارچوب واجشناسی آزمایشگاهی، میزان صحت و اعتبار این یافتههای نظری را محک میزنیم. نتایج به دست آمده نشان میدهد که در این جایگاه، از میزان دمش انسدادیها کاسته میشود ولی بر میزان واک آنها افزوده نمیشود؛ بنابراین تولید انسدادیهای بیواک در این جایگاه در حد فاصل انسدادیهای بی واک دمیده و انسدادیهای واکدار قرار میگیرد.
بستار,کشش نوفه رهش,تناوب چاکنایی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1648.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1648_7a19df1b2bf30b5753178b5dc4bcdcc9.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
کارکردِ زبان در شعر ایرج میرزا
83
105
FA
سهیلا
صارمی
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
در میان شاعران عصر مشروطه، شعر ایرج میرزا، ازلحاظ کاربرد ویژة زبان و شگردهای کلامی - که آگاهانه بدان پرداخته است - جایگاهی ویژه دارد. وی با جسارتی هنرمندانه هنجارهای زبان رایج را در سطحهای صرفی، نحوی و واژگانی، واجی و معنایی در هم میشکند و فضایی تازه در حیطة زبان ادبی ایجاد میکند و این کار را با زبانی ساده و روان انجام میدهد؛ به گونهای که بیاغراق، میتوان گفت در بین شاعران این عصر، شعر وی بیش از دیگران به زبان طبیعی نزدیک است.
این مقاله به بررسی پارهای عملکردهای زبانی ایرج پرداخته و نشان داده است که وی چگونه به کمک این زبانِ ساده و روان، شعر خود را وسیلة بیان مفاهیم انقلابی، اجتماعی ـ سیاسی، طنزآلود، شکوائیه و ... قرار داده و با بهرهگیری از ترکیبهای نوساخته و لطیفهپردازیهای کم سابقه، خود را صاحبِ سبکی ویژه ساخته است.
شعر,نظام زبانی,هنجارشکنی,کارکردزبانی,روانی و سادگی بیان
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1649.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1649_c162eebb78bd14be5453f4b60c0a7327.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
ساختمان فعل در گویش جرقویه (ولتی) از دیدگاه ردهشناسی
103
127
FA
ایران
کلباسی
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
رویا
قنادی
دانشگاه پیامنور شهرضا
دستورنویسی زبانها ازدیدگاههای مختلفی انجام گرفته است. یکی ازاین دیدگاهها ردهشناسی است که براساس معیارها و ویژگیهای خاص، زبانها را در ردههای مختلف قرار میدهد. این طبقهبندی دربخشهای مختلف دستور یعنی واجشناسی، صرف، نحو و معناشناسی انجام میگیرد. آنچه در این مقاله به آن پرداخته میشود توصیف ردهشناختی ساختمان فعل در گویش جرقویه است که هدف آن فقط تعیین ردة صرفی و نحوی این گویش بر اساس برخی از پارامترهای مطرح ردهشناسی در حوزة فعلی است.
ردهشناسی,زبان پیوندی,زبان ادغامی,زبان تصریفی,آرایش کلام,زبان کنایی
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1650.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1650_239344fb9b436c4230c73b332d42ce1f.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
انضمام در زبان فارسی
125
143
FA
مهرزاد
منصوری
دانشگاه ایلام
mans1252000@yahoo.com
این پژوهش ضمن معرفی رویکردهای مطرح در خصوص انضمام، به بررسی انضمام در زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش با استناد به برخی از صورتهای انضمام در زبان فارسی، استدلال شده است که هیچ کدام از رویکردهای نحوی و واژگانی نمیتواند به درستی پدیدة انضمام را در زبان فارسی توجیه کند. دادههای زبان فارسی نشان میدهند که رویکردی میتواند پدیدة انضمام را تبیین کند که عوامل کاربردشناختی را در این پدیده لحاظ کند. در این پژوهش همچنین استدلال شده است که انضمام و ترکیب، هر دو بر روی یک پیوستار قرار دارند و نمیتوان آن دو را کاملاً از یکدیگر جدا دید.
در این پژوهش استدلال شده است که دامنة انضمام در زبان فارسی گسترده است و اشکال مختلفی را در بر می­گیرد؛ از آن جمله میتوان به انضمام اسم به فعل ساده، انضمام فعل به فعل مرکب، انضمام اسم + گروه حرف اضافه + فعل مرکب یا ساده، انضمام اسم در جملة دو مفعولی، انضمام گروه حرف اضافه اشاره کرد.
انضمام,فعل مرکب,گزارههای مرکب,کاربردشناسی,فرایندهای ساختواژه
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1651.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1651_7272f4a2e69c7a7a34ee8ae5a5609d5e.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
تأثیر بافت اجتماعی بر کاربرد دشواژهها در گفتار زنان و مردان تهرانی
141
155
FA
نوشین
شکیبا
دانشجوی دکتری – کانادا
اکثر محققانی که تفاوتهای زبانی جنسیـتها را مورد مطالعه قرار دادهاند، معتقدند که زنان در مقایسه با مردان صحیحتر از زبان استفاده میکنند. تاکنون تحقیقات بسیاری در این زمینه صورت گرفتهاست تا چگونگی تأثیرگذاری عوامل جامعه شناختی همچون آموزش و سن در استفاده از واژههای تابو را نشان دهد. هدف اصلی این تحقیق بررسی رفتارهای زبانی گویشوران فارسی زبان تهرانی است با تمرکز بر تفاوتهای نوع واژههای تابو و بسامد استفاده از آنها، تأثیرات بافت اجتماعی بر انتخاب چنین واژههایی مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق بر اساس بررسی مجموعهای از واژههای تابو در سه بافت کاربردی مختلف بود( فقط زنان، فقط مردان، بافت مختلط) و 15 واژه تابو از میان پاسخهای افراد مورد پرسش انتخاب گردید.
نتایج بررسی نشان داد که مردان بیش از زنان از واژههای تابو استفاده میکنند. مردان از واژههای تابوی خاصی استفاده میکنند و کاربرد واژههای تابو خاص مردان، در زنان و مردان سنین بالاتر کمتر مشاهده شد. همچنین تحقیقات نشان داد که زنان تحصیل کرده سعی میکنند مؤدبانهتر صحبت کنند. واژههای تابو خاص مردان در هر دو گروه سنی هنگام خطاب به مردان مورد استفاده قرار میگیرد.
تابو/ دشواژه,جنسیت,تحصیلات
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1652.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1652_927fd027ba20081434bb181037d1cbb3.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
نحو مرکزی: رویکردی کمینهگرا، دیوید اَجر، انتشارات دانشگاه آکسفورد، آکسفورد،2003، 424 صفحه
154
160
FA
علی
درزی
دانشگاه تهران
...
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1653.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1653_c2cb9064352079808f2e6c6ac7aab412.pdf
انجمن زبان شناسی ایران
زبان و زبانشناسی
23223847
3
6
2007
11
22
ساخت زبان فارسی، آزیتا افراشی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران، 1386، 171 (یازده + 160) صفحه.
160
169
FA
فریبا
قطره
دانشگاه الزهرا
f_ghatreh@yahoo.com
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1654.html
https://lsi-linguistics.ihcs.ac.ir/article_1654_0f5b0c492b54292200f12c58d23780c1.pdf